دانلود مروری بر روشهای ویروس شناسی تخم مرغ جنین دار، کشت سلول، Elisa، HI، PCR
| دسته بندی | پزشکی |
| بازدید ها | 13 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 94 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 110 |
مروری بر روشهای ویروس شناسی «تخم مرغ جنین دار، کشت سلول، Elisa، HI، PCR»
مقدمه:
یکی از شاخصه های مهم درمان تشخیص صحیح و سریع عامل عفونی می باشد.
هم اکنون علم تشخیص جایگاه رفیعی در علم پزشکی پیدا کرده و سالیانه میلیاردها دلار سرمایه در جهت پیشرفت این علم هزینه میشود.
در بیماریهای عفونی دستیابی به تشخیص صحیح باعث میشود که درمان توسط پزشک به نحو مطلوبی انجام گیرد.
که نتیجه آن ارتقاء سطح بهداشت عمومی و از سوی دیگر اعتماد و اطمینان بیمار و پزشک به آزمایشگاه است.
انواعی از بیماریهای عفونی در انسان بوسیله ویروس ها ایجاد می شوند، برخی از این بیماریها فوق العاده کشنده بود، مثل هاری، هپاتیت، ایدز، تبهای هموراژیک و انسفالیت و برخی هم ناراحتیهای مختلفی در انسان ایجاد میکنند مثل سرماخوردگی، اوریون، عفونت با هر ویروس ها برخی مثل سرخچه و سیتومگالو ویروس ها ناهنجاریهای مادرزادی ایجاد میکنند بالاخره بعضی از ویروس ها تومور و سرطان ایجاد میکنند.
شیوع روز افزون بیماری های ویروس اهمیت و استفاده از روشهای پیشرفته در تشخیص این عوامل را بیش از پیش مطرح می سازد.
در سیر تکامل شعب مختلف علوم پزشکی رشته ویروس شناسی نیز مستثنی نبوده و پیوسته محققین آن در حال تکاپیو و تحقیق هستند که حاصل تجربیات آنها راهنمای ما در یافتن روشهای بهتر جهت تشخیص آزمایشگاهی بیماریهای عفونی است.
این دفتر تحت عنوان مروری بر روشهای ویروس شناسی با بررسی روشهای معمول ویروس شناسی به علاقمندان این رشته و دانشجویان علوم آزمایشگاهی و پزشکی تقدیم میگردد.
لازم است قید گردد این کتاب طوری طراحی شده و تنظیم شده که شخص علاقمند باید با مقدمات اولیه ویروس آشنایی داشته باشد.
فهرست:
- کشت سلول
2- کشت ویروس در تخم مرغ جنین دار
3- الیزا “ELISA”
4- ممانعت از هماگلاتیناسیون “HI”
5- واکنش زنجیره های پلیمراز
دانلود بررسی نقش شرکتهای تعاونی روستایی در رفع و حل مشکلات و معضلات دامداریها
| دسته بندی | دامپزشکی |
| بازدید ها | 9 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 433 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 160 |
پژوهش بررسی نقش شرکتهای تعاونی روستایی در رفع و حل مشکلات و معضلات دامداریها
چکیده:
- هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی نقش شرکتهای تعاونی روستایی در رفع و حل مشکلات و معضلات دامداریها می باشد که البته این تحقیق به صورت موردی به بررسی نقش این شرکتها در شهرستان ورامین پرداخته است. بر اساس روش نمونه گیری تصادفی و فرمول کوکران، از میان 121 واحد دامداری، 53 واحد برای مطالعه انتخاب شدند. سپس پرسشنامه که در مقیاس طیف لیکرت(از مخالف تا موافق) تنظیم شده بود و البته از روایی و پایایی بالایی برخوردار بود در اختیار نمونه ها قرار گرفت.
سپس داده های جمع آوری شده توسط آزمونهای آماری(آزمونt تک نمونه ای) تجزیه و تحلیل شد و نتایج آزمون نشان داد که تعاونی روستایی دامداران ورامین در دستیابی به اهداف مورد نظر در اساسنامه و برآوردن انتظارات و رفع مشکلات دامداری های عضو، در مجموع بسیار ناموفق عمل کرده است. البته نتایج تحلیل فرضیات که به ترتیب، رفع مشکلات و معضلات دامداریها، اعتماد اعضا برای همکاری و مشارکت، تامین نیازهای اعتباری، تامین خوراک دام و نهاده ها ، ایجاد شبکه های آموزشی- ترویجی، آگاهی بخشی کشاورزان و دامداران، جمع آوری شیر و حمل و نقل و ایجاد تاسیسات و بازاریابی و خرید و فروش می باشد، نشان از عملکرد ضعیف این تعاونی و نارضایتی اعضا دارد.
لذا جهت بهبود عملکرد شرکتهای تعاونی روستایی دامداران در رفع و حل مشکلات دامپروران می بایست پارامترهای اعتماد و ایجاد فرهنگ تعاونی، تامین اعتبارات، تامین نهاده ها ، انتقال علوم و فن آوریهای روز، خرید و فروش محصولات دامی و بازار یابی مورد توجه جدی قرار گیرد.
واژگان کلیدی:
شرکت تعاونی روستایی- تعاونی روستایی دامداران ورامین – عملکرد – رفع و حل مشکلات – دامداری ها
مقدمه
تعاونی شیوه ای پسندیده است که ارزش های خود را از اصول و تعالیم اسلامی به طور کلی و از آیات قرآنی به طور خاص گرفته است. فرهنگ کهنسال ایرانی که با تعالیم دین مبین اسلام عجین می باشد، برای تعاون و همکاری ارزش والایی قایل شده است.(18)
رفتار تعاونی، که می توان آن را نوعی بلوغ اجتماعی نامید، نشانه ای از عزم انسان ها و برخورد اصولی و مبتنی بر اراده ی جمعی با مشکل های اقتصادی و اجتماعی در جامعه است. بدین ترتیب همه مکتب های اجتماعی، نهضت تعاون را یک راه حل اساسی برای رفع مشکلات و نارسایی های اقتصادی_ اجتماعی می دانند . امروزه اقتصاد تعاونی بخشی از دانش گسترش یافته اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشورهای جهان می باشدو در کشورهای در حال توسعه دولت ها، تعاونی ها را ابزاری مطمئن جهت پیشبرد برنامه های ملی میدانند و به نظر بسیاری از مفسران، تعاونی ها می توانند مشکل بیکاری و فقر را در کشورها حل کرده و با توجه به ماهیت وجودی خود، نقش اجتماعی ارزنده ای ایفاء نمایند، زیرا تعاونی ها از ابتدا یار محرومان بوده و توانسته اند زندگی روستای ها، کارگران، کارمندان و بیکاران و از کارافتادگان را بهبود بخشیده و درهای امید را به روی آنان بگشایند.(51)
امروزه تعاونی ها در تمامی جوامع و کشورهای دنیا مزایا و امتیازات خود را به مردم نشان داده اند. کارکرد تعاونی ها اکثراً کارکردی مثبت و مفید به حال جوامع بوده است. مطالعه تعاونی ها در جهان، حکایت از آن دارد که چنین نهادهایی در داخل هر حکومتی و با هر نوع اقتصادی البته در چارچوب نهادهای مردمی می توانند نقش مؤثری ایفاء نمایند.(4)
شرکت های تعاونی برای رفع آن قسمت از نیازهای اعضاء خود که به صورت فردی عملی نیست و نیز جهت انجام فعالیت های تولیدی، عمرانی و یا خدماتی که نیاز به همکاری و همیاری گروهی دارد، ایجاد می شوند و نقش اقتصادی آنها در کاستن از هزینه های توزیع کالاها، کنار نهادن واسطه های غیرضروری،گسترش مالکیت جمعی، برقراری عدالت اقتصادی _ اجتماعی، ایجاد اشتغال مفید وهدف های ارزشمندی ازاین قبیل است.(51)
درکشورعزیزمان ایران شرکت های تعاونی روستایی ازقدیمی ترین وسازمان یافته ترین تعاونی ها در ایران محسوب می شوند. در آغاز برنامه اصلاحات اراضی در ایران و کناررفتن مالکین و خوانین، دولت برای پرکردن خلاء ایجاد شده در سطح روستاها اقدام به تشکیل شرکت های تعاونی روستایی نمود و مالکیت بر زمین را شرط عضویت در این تعاونی ها قرار داد. این امر اصلی ترین دلیل گسترش این شرکت ها بعد از اصلاحات اراضی می باشد. با وجود اینکه هدف اساسی شرکت های تعاونی روستایی را رفاه اجتماعی روستاییان تشکیل می دهد و در این را حتی چون یک نهاد اجتماعی به دولت در انجام وظایف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مدد می رساند، با توجه به اینکه شرکت های مذکور ساختار اقتصادی دارند لذا همراه با عدالت اجتماعی به اثرات مثبت اقتصادی بر کل جامعه روستایی نیز منجر می شود.(58)
با توجه به اصل 44 قانون اساسی که نظام اقتصادی ایران را بر سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی می داند و بخش تعاونی به عنوان بخش میانی و تعدیل کننده، در کنار دو بخش مذکور در نظر گرفته شده است و شرکت های تعاونی روستایی نیز با تو جه به اینکه سهم عمده ای در بخش تعاون کشور دارند، با وجود چنین تشکیلات مردمی است که برنامه ریزی دولتی در بخش کشاورزی و دامپروری، در زمینه سرمایه گذاری و اعطاء اعتبارات لازم برای تأسیسات ساختاری از قبیل انبارها، سردخانه ها، واحدهای صنایع روستایی، توزیع صحیح کالاها و نهاده های کشاورزی، ماشین آلات کشاورزی و ... آسان تر صورت می پذیرد.(19)
در مورد ماهیت شرکت های تعاونی روستایی به عنوان یک بنگاه فعال اقتصادی، اجتماعی و ... در ارائه خدمات مختلف به قشر روستاییان زحمت کش (به خصوص دامپروران) که جمعیتی بیش از 35% کل جمعت کشور را شامل می شوند و نقش این شرکت ها در پیشبرد مدیریت و توسعه روستاها و همچنین رفع مشکلات و معضلات روستاییان به خصوص قشر دامپروران که در نهایت در اقتصاد ملی تأثیرگذار می باشد حائز اهمیت می باشد.(58)
لذا در این تحقیق،بررسی نقش شرکت های تعاونی روستایی دررفع مشکلات ومعضلات
دامداری ها به عنوان مطالعه انتخاب گردید که البته به صورت موردی، شهرستان ورامین مورد بررسی قرار می گیرد. در این تحقیق سعی شده است فعالیت های شرکت های تعاونی روستایی و وظایف وعملکرد این شرکت ها در بخش دامداری کشور وهمچنین نقا ط قوت وعلل ضعف این شرکت ها در رفع مشکلات دامداران کشور، مورد بررسی قرار گیرد.
با توجه به موضوع تحقیق و اهدافی که دنبال می شود، جامعه مورد بررسی ما شامل کلیه شرکتهای تعاونی روستایی و موسسات و افراد عضو این تعاونی ها می شود که به نحوی از زمان تولید نهاده های مورد نیاز دامداران تا رسیدن فرآورده های دامی به دست مصرف کنندگان به فعالیت مشغول می باشند و به خاطر اینکه افراد زیادی دست اندرکار می باشند، روش تحقیق تنها از طریق مطالعات میدانی امکان پذیر می باشد.
همچنین گردآوری اطلاعات مورد نیاز با مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با افراد کارشناس و همچنین تکمیل پرسشنامه توسط دامداران عضو در شرکت های تعاونی روستایی شهرستان ورامین حاصل شده است.
فهرست
چکیده: 1
مقدمه. 2
1-1 بیان مسئله تحقیق. 6
1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق. 9
1-3 اهداف تحقیق. 10
1-4 فرضیات تحقیق. 11
1-5 نوع روش تحقیق. 13
1-6 محدودیت های تحقیق. 14
2-1 پیشینه تحقیق در داخل کشور. 16
2-2 پیشینه تحقیق در خارج از کشور. 19
2-3 تعاونی و گذشته آن. 23
2-3-1 تعریف و مفهوم تعاون: 23
2-3-2 تعریف و مفهوم تعاونی.. 24
2-3-3 نظریه های تعاونی و اصول مرتبط به آن. 25
2-3-4 تعاون در اسلام. 26
2-3-5 تاریخچه تعاونی در جهان. 26
2-3-6 تاریخچه تعاونی های روستایی در ایران. 28
2-3-7 تاریخچه تعاونی های روستایی شهرستان ورامین.. 32
2-3-8 سیر تاریخی شرکت های تعاونی در قانون اساسی ایران. 34
2-3-9 سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران 37
2-3-9-1 اهداف و وظایف سازمان 39
2-3-9-2 ارکان سازمان. 39
2-3-10 سازمان تعاون روستایی استان. 42
2-3-11 اداره تعاون روستایی شهرستان. 43
2-3-12 اتحادیه های تعاونی روستایی.. 46
2-3-12-1 اتحادیه مرکزی تعاونی روستایی.. 46
2-3-12-2 اتحادیه تعاون روستایی استان و شهرستان. 47
2-3-13 شرکت های تعاونی روستایی.. 49
2-3-14 ارکان شرکت های تعاونی روستایی.. 49
2-3-14-1 مجمع عمومی.. 49
2-3-14-2 هیأت مدیره 50
2-3-14-3 بازرسان. 51
2-3-15 موضوع و حدود عملیات شرکت های تعاونی روستایی.. 51
2-3-16 شرکتهای تعاونی کشاورزی دامداران. 52
3-1 روش تحقیق. 55
3-2 روش گردآوری اطلاعات.. 56
3-3 ابزار گردآوری اطلاعات.. 57
3-4 قلمرو تحقیق. 58
3-5 جامعه آماری: 59
3-6 نحوه نمونه گیری.. 60
3-7 نحوه تنظیم پرسشنامه. 61
3-8 پرسشنامه تحقیقی از دامداران عضو شرکت تعاونی روستایی (شهرستان ورامین) 63
3-9روایی و پایایی پرسشنامه. 70
3-9-1 روایی.. 70
3-9-2 پایایی.. 71
3-10 روش تجزیه و تحلیل یافته ها 73
3-10-1 روش توصیفی.. 74
3-10-2 روش تحلیلی و استنباطی.. 74
4-1 توصیف یافته ها 77
4-1-1 سن اعضاء: 77
4-1-2 تحصیلات نمونه ها 79
4-1-3 نوع دامداری های مورد مطالعه از نظر تولید. 81
4-1-4 نوع دامداری های مورد مطالعه از نظر پروانه. 83
4-1-5 فراوانی اندازه دامداری ها «ظرفیت پروانه تولید» 85
4-1-6 میزان تولید شیر روزانه نمونه ها 87
4-1-7 وضعیت تولید گوشت سالیانه اعضاء. 89
4-2 تحلیل فرضیات.. 93
4-2-1 تحلیل فرضیه اول. 93
4-2-2 تحلیل فرضیه دوم. 97
4-2-3 تحلیل فرضیه سوم. 101
4-2-4 تحلیل فرضیه چهارم. 105
4-2-5 تحلیل فرضیه پنجم. 109
4-2-6 تحلیل فرضیه ششم. 113
4-2-7 تحلیل فرضیه هفتم. 116
5-1 جمع بندی و نتیجه گیری.. 133
5-2 ارائه پیشنهادات.. 142
منابع و مآخذ. 148
دانلود طراحی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
| دسته بندی | پزشکی |
| بازدید ها | 7 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 125 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 50 |
طراحی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
عنوان : طراحی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
بیان مسئله : بُعد جهانی
: بُعد ایران
• الف- بُعد جهانی :
- • آمارهای جهانی نشان می دهند که میزان افراد متاثر از بلایای طبیعی از سال 1963 تا 1999، روند صعودی داشته به نحویکه رقم آن از 65 میلیون نفر در سال 1969 به حدود 400 میلیون نفر در آغاز هزاره سوم رسیده است .
- • درطی سالهای مذکور میزان خسارات اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی، هزینه ای معادل حدود 50 میلیارد دلار رابه سراسر جهان تحمیل نموده که افزایشی معادل 500% نسبت به دهه 1960 رانشان میدهد.
- • مقایسه قاره های جهان از نظر بلایای طبیعی و غیر طبیعی ، مبیّن آن است که قاره آسیا در بین پنج قاره ، رتبه اول را به لحاظ فراوانی به خود اختصاص داده است .
- • بیش از جمعیت جهان در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی زندگی می کنندسازمان ملل ده سال آخر قرن 20 ، را دهه بین المللی کاهش بلایا اعلام کرده است .
- • در طی سالهای 1970 تا 1974 در نتیجه بلایای طبیعی در 25 کشور توسعه یافته ، فقط 56500 نفر جان خود را از دست داده اند و در همین مدت کشورهای درحال توسعه شاهد مرگ و میر 843000 نفر بوده اند که نسبت 1 به 15 را نشان می دهد.
- • نسبت تلفات انسانی کشورهای توسعه یافته درطی سالهای 2001 -1950 بر اثر وقوع بلایای عظیم به کشورهای درحال توسعه ، نسبت 1% به 99% بوده در حالیکه این رقم در پیش از دهه 1950 از نسبت 30% به 70% برخوردار بوده است .
- • درطی سالهای 2003- 1970 جهان باحداقل 30 بلایای طبیعی مخرب مواجه بوده که 4% آن درکشورهای توسعه یافته و 96% آن درکشورهای درحال توسعه بوقوع پیوست.
- • طی یک آمار جهانی در طی قرن 20 و تا سال 2003، جهان با 40 زلزله مخرب که حداقل تلفات 000/10 نفر و آوارگی 000/250 نفر در برداشته، مواجه بوده است .
- • در یک آمار بین المللی مقایسه متاثرین بلایا بین سالهای 2005 و 2004 هم ، رشد معنا داری را نشان میدهد.
- • ب- بُعد ایران :
- • ایران در منطقه ای از جهان واقع است ، که دارای مخاطرات بسیاری از نظر بلایای طبیعی و سوانح غیر مترقبه است ، به نحوی که از 40 بلای طبیعی شناخته شده درجهان، امکان وقوع 31 حادثه در ایران وجود دارد .
- • مطابق گزارش جهانی بلایا ، ایران در بین کشورهای دنیا از حیث آسیب دیدگی و آسیب پذیری ،جزء هفت کشور نخست جهان است .
- • وقوع ایران برروی کمر بند زلزله خیز آلپ و هیمالیا ، باتوجه به ویژگی های پوسته زمینی فلات ایران به ویژه در سه منطقه شرق و جنوب شرق ،شمال غرب و منطقه البرز مرکزی ودر دوسوی منتهی به تهران قزوین ، گیلان، مازندران، به طور میانگین درهریک سال ونیم یکبار احتمال وقوع زلزله ای به بزرگی 6 تا 7 ریشتر و هر سال یکبار زلزله ای به بزرگی 7 تا 5/7 ریشتر در این مناطق وجود دارد .
- • برآورد شده است ، زلزله ای به بزرگی 6 تا 7 ریشتر درشهر تهران موجب بروز صدمات وخسارات قابل ملاحظه ای خواهد شد.
- • براساس یک آمار درسال 1373 به میزان 22 بار سیل ، 9 منطقه کشور را در نوردیده است . در سالهای 72 و 73 ، اقصی نقاط کشور، 42 بار دستخوش بلایای گوناگون گردیده که موجب ایجاد خسارات وتلفات فراوان شد.
- • طی دهه 1370 تا 1380 ، به تعداد 1536 بار زلزله خفیف و شدید و 896 مورد سیل و 712 مورد سایر بلایا از قبیل آتش سوزی جنگل ها ، طوفان شدید و ...... در کشور اتفاق افتاد.
- • بلایای جنگ درطی سالهای 1367- 1359 ، تلفات انسانی بیش از 250000نفر شهید و 400000نفر جانباز بر جای گذاشته وحدود 000/3000 نفر بطور مستقیم تحت تاثیر این تلفات قرار گرفتند.
- • درطی سالهای 1380-1377 ، دربخش زیر بنایی ، حدود782 میلیارد تومان و دربخش مسکن حدود 65 میلیارد تومان و در بخش دامی، کشاورزی حدود یک میلیارد تومان خسارت ناشی از بلایای طبیعی به کشور تحمیل گردید.
- • تنها مرگ و میر ناشی از زلزله درایران، 17% کل مرگ و میرهای این سانحه را درجهان تشکیل میدهد
- • زلزله های مخرب رودبار وبم که به ترتیب در سالهای 1379 و 1382 رخ داده اند، موجب ایجاد تلفات انسانی بیش از 35000 نفر و 000/30 نفر بترتیب گردیده اند.
80% تلفات زلزله درجهان مربوط به 6 کشور است، که ایران در زمره آنها است.
- • 77% شهرهای کشور برروی گسل زلزله قرارداشته و 35% شهرها در معرض سیلاب قراردارند.
- • هدف کلی : تعیین الگوی مدیریت بلایا برای ایران
اهداف ویژه :
1 - شناخت ساختار مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
2 - – شناخت سازماندهی مدیریت بلایا ، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
3 – شناخت مکانیزم برنامه ریزی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
4 – شناخت هماهنگی مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
5- شناخت تربیت نیروی انسانی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
6 – شناخت شیوه اجرای مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
7 – شناخت مقولات پایش و ارزیابی مدیریت بلایا، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
8 – شناخت مکانیزم مدیریت بلایا، در شرایط فعلی ایران
9 – تدوین نهایی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
سؤالات پژوهش
1 – ساختار مدیریت بلایا ، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
2 – هماهنگی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
3 – برنامه ریزی فعالیت مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
4– سازماندهی مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است ؟
5 – تربیت نیروی انسانی در مدیریت بلایای کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا چگونه است؟
6 - نحوه اعمال مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا به چه صورت است؟
7– مقولات پایش و ارزیابی فعالیت های مدیریت بلایا درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا به چه صورت است ؟
8 – وضعیت فعلی سیستم مدیریت بلایا در ایران چگونه است؟
9 – براساس مطالعات تطبیقی در این پژوهش و تحلیل شرایط کشور،چه الگویی برای مدیریت بلایا درایران مناسب به نظر میرسد؟
جامعه آماری :کلیه کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ، دارای سیستم مدیریت بلایای پیشرفته و متوسط
واحدآماری : کشور دارای سیستم مدیریت بلایا
تعیین معیارهای انتخاب کشورهای مورد مطالعه :
- • پژوهشگر کلیه کشورهای جهان را که در طبقه بندی توسعه یافته و درحال توسعه ، دارای سیستم مدیریت بلایا بودند ، به دو دسته تقسیم نمود .
- • دسته اول کشورهای توسعه یافته ای که از سیستم مدیریت بلایای پیشرفته برخوردار بودند.
- • دسته دوم کشورهای درحال توسعه ای که از سیستم مدیریت بلایای متوسط ، متناسب با سطح توسعه یافتگی برخوردار بودند.
از هردسته سه کشور بصورت تصادفی انتخاب گردید، که به ترتیب شامل کشورهای کانادا ، امریکا، ترکیه ، پاکستان ، ژاپن ، هند شدند
روش نمونه گیری: از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی استفاده شد .
روش پژوهش: در بخش نخست از شیوه مطالعة توصیفی – تطبیقی ، استفاده شد و در مرحله ارائه الگو ، از روش مقطعی – موردی استفاده گردید. معیارها و عوامل قابل مقایسه در کشورهای مختلف با یگدیگر مقایسه و تحلیل شده اند.
- • دامنه پژوهش :پژوهشگردراین پژوهش فقط به ابعاد مدیریتی مقابله با بلایا در کشورهای دارای مدیریت بلایا پرداخته و وجوه خارج از ابعاد یاد شده مطمح نظر پژوهشگر نبوده است .
محدودیتهای پژوهش :
- · کمی امکان دسترسی به اطلاعات مشابه جهت تطبیق در کشورهای مورد مطالعه
- · نیافتن الگوی مشخص در بعضی از کشورها در زمینه مورد پژوهش
- · ضعف در نظام های اطلاع رسانی برخی از کشورها
- · تلقی بعد امنیتی از اطلاعات مدیریت بلایا در اکثر کشورها و ایجاد محدودیت انتشار اطلاعات مربوطه
- · محدودیت پژوهشهای انجام شده به زبان فارسی
جدول شماره 5-2 : مقایسه کشورهای مورد مطالعه از نظر بلایای طبیعی رایج
|
نام کشور |
زلزله |
طوفان یخی |
برف شدید |
باران شدید |
خشکسالی |
سیل |
طوفان شدید |
سونامی |
آتشفشان |
تندباد |
تورنادو |
آتش سوزی جنگل ها |
لغز ش توده های گلی |
|
کانادا |
- |
+ |
+ |
+ |
- |
+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|
ژاپن |
+ |
- |
+ |
+ |
- |
- |
+ |
+ |
+ |
- |
- |
- |
- |
|
هند |
+ |
- |
- |
+ |
+ |
+ |
+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|
امریکا |
+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
+ |
+ |
+ |
+ |
+ |
+ |
|
ترکیه |
+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|
پاکستان |
- |
- |
- |
- |
- |
+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
|
ایران |
+ |
- |
- |
- |
+ |
+ |
+ |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
جدول شماره 5-3 : خصوصیات عمده کشورهای مورد مطالعه
|
نام کشور |
مساحت (کیلومترمربع) |
جمعیت (نفر) |
رئیس حکومت –ر ئیس دولت |
امید به زندگی ( سال)ٍ |
نرخ باسوادی (درصد) |
رتبه شاخص توسعه انسانی |
سرانه تولید ناخالص داخلی ( دلار) |
نوع بلایای طبیعیرایج |
|
کانادا |
670/984/9 |
932/098/33 |
فرماندار کل نخست وزیر |
22/80 |
99% |
3 |
33900 |
توفان یخی – بارش باران های شدید و برف شدید- سیل |
|
ژاپن |
835/377 |
611/463/127 |
امپراطور- نخست وزیر |
25/81 |
99% |
9 |
31600 |
زلزله – برف شدید- باران شدید – طوفان شدید- سونامی - آتشفشان |
|
هند |
590/287/3 |
950/359/095/1 |
رئیس جمهور – نخست وزیر |
71/64 |
5/59% |
134 |
3400 |
زلزله – باران شدید – خشکسالی –سیل – طوفان شدید |
|
امریکا |
420/631/9 |
215/444/298 |
رئیس جمهور |
85/77 |
99% |
6 |
41600 |
زلزله – سونامی – آتشفشان – تندباد- تورنادو – آتش سوزی – جنگل – لغزش توده های داخلی |
|
ترکیه |
580/780 |
958/413/70 |
رئیس جمهور – نخست وزیر |
62/72 |
5/86% |
85 |
8400 |
زلزله
|
|
پاکستان
|
940/803 |
560/803/165 |
رهبر- رئیس جمهور |
9/63 |
7/48% |
138 |
2400 |
سیل |
|
ایران |
195/648/1 |
262/049/70 |
رهبر- رئیس جمهور |
26/70 |
4/79% |
97 |
8900 |
زلزله – خشکسالی – سیل – طوفان شدید |
جدول شماره 5-11: مقایسه کشورهای مورد مطالعه از نظر سطوح سازمانی در ساختار مدیریت بلایا
|
نام کشور |
سطح اول |
سطح دوم |
سطح سوم |
سطح چهارم |
سطح پنجم |
|
کانادا |
فدرال |
ایالتی |
شهر |
- |
- |
|
ژاپن |
ملی |
استانی |
شهرداری |
شهروندان |
- |
|
هند |
ملی |
ایالتی |
ناحیه |
محلی |
- |
|
آمریکا |
فدرال |
ایالتی |
محلی |
قبیله ای |
- |
|
ترکیه |
ملی |
استانی |
ناحیه |
- |
- |
|
پاکستان |
فدرال |
استان |
شهر |
- |
- |
|
ایران |
ملی |
استانی |
- |
- |
- |
جدول شماره 5-12 : مقایسه تطبیقی ساختار مدیریت بلایا در کشورهای مورد مطالعه
|
نام کشور |
نوع ساختار |
ساختار سطح مرکزی – فدرال |
ساختار سطح ایالتی – استانی |
ساختار سطح محلی – ناحیه ای |
|||
|
کانادا |
غیر متمرکز |
مقامات مسئول |
طرحهای مطروحه |
مقامات مسئول |
طرحهای مطروحه |
مقامات مسئول |
طرحهای مطروحه |
|
1- نخست وزیر کانادا 2- گروه آمادگی در مقابل شرایط اضطراری کانادا 3- وزارت بهداشت کانادا 4- مسئول سرخ پوستان و امور شمالی کانادا 5- وزارت محیط زیست کانادا 6- مسئول هماهنگی کاهش آثار بلایا 7- شورای ملی مهار حوادث 8- بخش امنیت عمومی و آمادگی اورژانس 9- مسئول سازمان حمایت و آمادگی در مقابل بلایا |
1- طرح برنامه ریزی مقابله با بلایا 2- طرح پشتیبانی مقابله با بلایا 3- طرح مالی و اجرایی مقابله با بلایا 4- طرح عملکردی مقابله با بلایا 5- طرح حفاظت از زیر ساخت های عمرانی و شبکه مربوطه 6- طرح هماهنگی کاهش آثار بلایا |
1- سازمان مدیریت اورژانس ایالت 2- مسئول بهداشت ایالت 3- مسئول بزرگ راهها و خدمات دولتی ایالت 4- مسئول خدمات خانوادگی و مسکن ایالت 5- مسئول برنامه آتش نشانی و منابع آبی و محیطی ایالت 6- مسئول امور بومی ایالت |
1- طرح برنامه ریزی مقابله با بلایا 2- طرح پشتیبانی مقابله با بلایا 3- طرح مالی و اجرایی مقابله با بلایا 4- طرح عملکردی مقابله با بلایا |
1- شهردار 2- خدمات اضطراری پلیس و آتش نشانی 3-مسول مدارس 4- کلیسا و گروههای جامعه 5- بازار کار |
1- طرح برنامه ریزی مقابله با بلایا 2- طرح پشتیبانی مقابله با بلایا 3- طرح مالی و اجرایی مقابله با بلایا 4- طرح عملکردی مقابله با بلایا |
||
دانلود واکسن و ایمن سازی
| دسته بندی | پزشکی |
| بازدید ها | 15 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 158 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 152 |
واکسن و ایمن سازی
فصل اول
بیماریهای دارای واکسن
کلیات واکسیناسیون
هر گونه اقدامی که به منظور جلوگیری از بروز عفونت و یا تخفیف شکل طبیعی بیماری در فردی با تجویز آنتی بادی یا آنتی ژن بعمل آید ایمن سازی گفته می شود .
با تزریق عضلانی یا وریدی آنتی بادی ایمنی غیر فعال یا انتقالی ایجاد می گردد . دوام این نوع ایمنی کوتاه است و بستگی به نیمه عمر‌آنتی بادی در بدن فرد دریافت کننده دارد و این مدت در حدود 3 تا 4 هفته می باشد .
در صورت تجویز آنتی ژن که شامل میکرو ارگانیسم ضعیف شده ، کشته شده و یا اجزاء آن می شود دستگاه ایمنی فرد دریافت کننده تحریک و به طور فعال آنتی بادی تولید می کند . ایمنی بدست آمده در این حالت را ایمنی فعال گویند . دوام این نوع ایمنی ، طولانی تر از نوع غیر فعال است .
ایمن سازی فعال یا واکسیناسیون
واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزشی است که به وسیله آن با هزینه کم می توان از ابتلاء به بیماریهای عفونی جلوگیری کرد . با اجرای برنامه واکسیناسیون همگانی در جهان ، شیوع بسیاری از بیماریهای خطرناک در بین شیرخواران ، کودکان و بالغین کاهش بارزی پیدا کرده است به طوری که اکنون شیوع بیماریهای خطیری چون دیفتری ، کزاز ، سیاه سرفه ، سرخک و فلج کودکان با واکسیناسیون همگانی با موفقیت کنترل و در بسیاری از کشورها عملاً
به حداقل میزان خود رسیده است ، یا ببیماری آبله که با واکسیناسیون همگانی و پیگیری جهانی ریشه کن شده است .
برای بیش از 20 بیماری انسان ، اکنون واکسن تهیه شده است که تعدادی از آنها بطور همگانی و بقیه در شرایط خاصی ، مورد استفاده قرار می گیرند .
تصمیم برای تهیه و استفاده از واکسن ، جهت یک بیماری بر اساس نتیجه موازنه دو موضوع ، یکی میزان احتیاج به واکسن و دیگری خطرات و عوارض ناشی از آن گرفته می شود .
میزان اثر پیشگیری کننده واکسن یک بیماری ، از مقایسه تعداد مبتلایان دو گروه افراد واکسینه شده و نشده ای که به طور تصادفی در معرض بیماری قرار می گیرند بدست می‌آید .
موثرترین واکسنها آنهائی هستند که مکانیسم پیشگیری حاصل از مرحله بهبودی در شکل طبیعی بیماری را تقلید کنند .
رابطه بین نوع واکسن با ایمنی حاصل
واکسن های با اجرام زنده که از قدرت بیماریزایی آنها کاسته شده است ، معمولاً با دو واحد می توانند ایمنی موثر و طولانی نسبت به واکسن های کشته شده ایجاد کنند . این واکسن ها علاوه بر سیستم ایمنی هومورال سیستم ایمنی سلولی را نیز تحریک می نمایند ، این نوع واکسنها تمایل دارند واکنشهای مشابه شکل طبیعی بیماری به خصوص در افراد با نقص ایمنی را ایجاد کنند .
برای اینکه با واکسنهای کشته شده ایمنی کافی و بمدت طولانی بدست آید ، بایستی این واکسنها ابتدا در چند نوبت تزریق گردند و برای جلوگیری از کاهش سطح آنتی بادی و ادامه ایمنی اغلب لازم است که تزریق واکسن در آینده یادآوری شود .
تاریخچه واکسیناسیون
جان میلیونها نفر با استفاده از پنی سیلین ، سولفاتیل آمید و داروهای باکتری کش مشابه نجات یافته است . اما شاید با اثر پیشگیری کننده ایمن سازی – که از دیگر اکتشافات تصادفی است – جانهای بیشتری نجات یافته باشند . تا بیش از سده نوزدهم یکی از بزرگترین بلایایی که دامن گیر بشر می شد آبله بود . تنها دو بیماری ،یعنی طاعون و مالاریا ، به اندازه آبله قربانی داشته اند . چگونگی مبارزه با مالاریا با استفاده از کینین و داروهای ضد مالاریا انجام می شد حشره کشها نیز در حذف پشه های ناقل بیماری مفید واقع شدند . پس از آنکه مشخص شد عامل انتقال طاعون کک های بدن موش هستند ، این بیماری نیز سرانجام در مناطق توسعه یافته جهان با انجام اقدامات بهداشتی مهار شد . شهرت ادوارد جنر بدلیل آشنا کردن جهانیان با واکسنی است که جان میلیونها نفر را از مرگ شوم ناشی از آبله رهانیده و چندین میلیون نفر دیگر را از ظاهر زشت و وحشتناکی که بر اثر ابتلاء به این بیماری ایجاد می شود ، نجات داده است . جنر واکسن خود را
در پی کار طولانی و طاقت فرسا در آزمایشگاه کشف نکرد . در 19 سالگی شیردوشی به او گفته بود . که هرگز به آبله مبتلا نخواهد شد ، چون قبلاً به آبله گاوی مبتلا شده بود . بعدها وقتی جنر پزشک شد و به بی فایده بودن تلاشهایش برای درمان این بیماری پی برد ، جمله آن شیردوش را به خاطر آورد . او تحقیق کرد و دریافت شیردوشان تقریباً‌هرگز ، حتی وقتی از مبتلایان به آبله پرستاری می کنند ، دچار آبله نمی شوند . به نظرش رسید که آبله گاوی را به افراد تلقیح کند ، تا آنها را از ابتلا به بیماری مرگبارتر آبله مصون سازد . این بخت یاری حقیقی بود . بدون اینکه زحمتی بکشد ، دریافت که آبله گاوی باعث ایمنی در برابر آبله می شود . قوه تشخیص او به اندازه ای بود که توانست به ارزش این حقیقت پی ببرد و از آن استفاده کند ادوارد جنر به سال 1749 در برکلی از توابع گلاسترشر انگلستان به دنیا آمد . شش ساله بود که پدرش یک روحانی مسیحی ، درگذشت وبرادر بزرگترش مسئولیت تربیت او را به عهده گرفت تحصیلات ابتدائی خود را در مدارس محلی گذراند ،و در آنجا به تاریخ طبیعی علاقمند شد . تحصیل طب را زیر نظر دانیل لادلو ، از جراحان سادبری آغاز کرد . در این هنگام بود که شیردوش ، رابطه بین آبله گاوی و آبله را برایش تعریف کرد . جنر در سال 1775 در زمینه عقاید روستائیان گلاسترشر درباره آبله به تحقیق پرداخت و دریافت که دو نوع آبله گاوی وجود دارد ، و فقط یکی از آنها پیشگیری می کند . همچنین تائین کرد که نوع موثر آبله گاوی تنها وقتی اثر محافظتی دارد که در مرحله خاصی از بیماری منتقل شود .
او برای آزمودن نظریه اش مقداری از مایع درون تاولهای دست شیرفروشی را که به آبله گاوی مبتلا بود بیرون کشید و آن را به لندن برد و با دقت مایع آبله را به پسرکی تلقیح کرد و همان طور که جنر پیش بینی کرده بود پسرک به آبله دچار نشد . جنر از واژه واکسیناسیون استفاده نکرد ، بلکه به جایش لفظ مایه کوبی یا ((واریوله واکسینه ))را به کار برد معنای لغوی اصطلاح لاتینی اخیر ((تاولهای ریز گاو )) است . تا حدود یک قرن بعد ، مایع کوبی جنری آبله گاوی ، تنها روش ایمن سازی علیه بیماری بود . در سال 1880 لویی پاستور برای ایمن سازی مرغان علیه وبا ، که در یک همه گیری ، 10% طیور فرانسه را از بین برده بود ، روشی ابداء کرد . او باکتری ایجاد کننده این بیماری را جدا سازی کرد و با کشت شکل ضعیف شده و تلقیح آن به مرغان آنها را نسبت به حمله مرگبار بیماری ایمن ساخت . اصول کلی روش پاستور با روشی که جنر برای مایع کوبی با آبله گاوی ابداع کرد یکی بود . قبل از آنکه ویروس آبله به شکل آبله گاوی به شیردوش منتقل شود ،در بدن گاو ضعیف شده بود . در سال 1881 ،پاستور با روی آوردن به سیاه زخم که از بیماریهای گاو و گوسفند است ، باسیل آن را جدا کرد . او این باکتری را در دمایی بالاتر از دمای بدن حیوان کشت داد تا مایعی برای تلقیح تهیه کند که موجب حمله خفیف سیاه زخم در جانور شود ، و حیوان را برای روزی که دچار حمله شدید بیماری می شود ، ایمن سازد . همان طور که خود پاستور گفت ، او برای ارج نهادن به شایستگی و خدمات مهم یکی از بزرگترین انگلیسیان ، یعنی جنر واژه واکسیناسیون را به طور کلی برای روش مایع کوبی پیشگیری کننده وضع کرد . چهار سال بعد پاستور واکسنی برای بیماری که در حیوانات هاری و گاه در انسان آب گریزی خوانده می شود ، ابداع کرد . پژوهش های پیش گامانه پاستور ، که بر کشف بخت یارانه جنر مبتنی بود ، ایمن سازی را به دانش بسیار کارآمد تبدیل کرد ، و زمینه را برای وقوع انقلابی در مهار بیماریهای عفونی آماده ساخت . شاید گذشته از کشف آنتی بیوتیکها ، هیچ اکتشافی چنین تاثیر عمیقی بر سلامت انسان نگذاشته باشد . به نوشته و . ر کلارک در پایه های تجربی ایمنی شناسی معاصر (1986 ) گل سرسبد موفقیت ها در فرآیند ایمن سازی ریشه کنی کامل آبله بوده است . در نیمه نخست این قرن ،سالانه حدود 2 تا 3 میلیون مورد جدید گزارش می شد .
در سال 1949 آخرین مورد آبله در ایالات متحده ، و در سال 1977 آخرین مورد تایید شده سراسر جهان در سومالی گزارش شد .
واکسن چیست و چگونه تولید می شود ؟
واکسن چیست ؟
موجود زنده ، مانند بدن انسان به خودی خود نیروی مقاومت و غلبه یافتن بر میکروبها را دارد . این حالت را ((مصونیت )) می نامند . اما در برخی از موارد باید بدن را از خارج کمک کرد ،تا چنین مصونیتی را پیدا کند . در بسیاری از بیماریهایی که از ویروس پدید می آیند ، اگر انسان یک بار آن بیماری را بگیرد و خوب بشود دیگر در برابر‌آن مصونیت پیدا می کند . مثلاً‌آبله ،سرخک و آبله مرغان از بیماریهایی هستند که اگر یک بار انسان آنها را بگیرد ، برای همیشه از آنها مصونیت پیدا می کند . یعنی دیگر آنها را هرگز نخواهد گرفت . اما بیماریهای دیگری مانند آنفولانزا ممکن است چند بار به سراغ انسان بیایند . پس برای رهایی از چنگ آنها می آیند و به طور مصنوعی در انسان مصونیت ایجاد می کنند . بدین طریق که ویروس ضعیف شده آن بیماری را به بدن تزریق کرده ، انسان را دچار یک حالت خفیفی از آن بیماری می نمایند . ولی چون این بسیار ضعیف است ، انسان به زودی بهبودی می یابد و پس از بهبودی کامل برای یک مدت طولانی در برابر آن مرض ، مصونیت می یابد . واکسن زدن یعنی تزریق ویروس ضعیف یک بیماری به بدن .
واکسن دارای میکرب بیماری است که البته آن را ضعیف و بی‌آزار ساخته اند واکسن از پی تزریق در بدن انسان ((پادزهر)) درست می کند که با ویروس بیماری وارد نبرد می شوند و آنها را خنثی می کنند .
طرز ساختن واکسن چگونه است ؟
واکسن را این گونه می سازند : نخست حیوانی را عمداً دچار بیماری مورد نظر می کنند . سپس ویروس آن بیماری را از بدن حیوان مزبور جدا می سازند . مجدداً این ویروس را به حیوان دیگر تزریق می کنند و پس از بیمار شدنش ، باز ویروس را از بدنش جدا می سازند . آنقدر این عمل را تکرار می کنند تا به قدری ویروس ضعیف گردد که اگر آن را به بدن انسانی تزریق کنند نه تنها او را بیمار نکند ، بلکه برایش مصونیت هم پدید آورد . راه دیگر واکسن سازی این است که آن را از ویروسهای مرده یا بی فعالیت بدست می آورند . با تزریق این نوع واکسن ، بدن مشغول ساختن پادزهر می شود و خود را آماده دفاع در برابر میکروب اصلی می کند . برای بیماری خواب و آنفولانزا از این روش استفاده می کنند . و بالاخره گاهی هم خود ویروس را بی آنکه ضعیفش گردانند از راه پوست به بدن تزریق می نمایند . آن گاه چون ویروس از راه غیر طبیعی وارد بدن گردیده ، باز در آن ایجاد مصونیت می کند . طرز عمل واکسنها مزیت ایمن سازی بر سرم درمانی ، در طول مدت حفاظت از طریق مایع کوبی است . واکسنها ،علاوه بر تولید فعال پابتنهای در گردش ، در موارد خاص ،و در هنگام بروز آلودگی های بعدی سریعاً موجب واکنش لیمفوسیتها گردیده و دستگاه حساس ایمنی را طوری سامان می دهد که می تواند نسبت به حمله اجرام خارجی واکنش سریع نشان دهد ، این نوع واکنش را پاسخ یادآور یا خاطره ای می نامند . برای سهولت امر ، می توان واکسنها را به دو دسته مشخص تقسیم نمود :
دانلود تاثیر بانک ها در رشد اقتصادی
| دسته بندی | اقتصاد |
| بازدید ها | 14 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 1856 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 75 |
تاثیر بانک ها در رشد اقتصادی
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1 مقدمه
امکانات موجود در جهان محدود است و برای استفاده از این امکانات محدود باید بهینه عمل کرد. استفاده‌های نابهینه و ناکارا از سرمایه‌های موجود مانعی در جهت پیشبرد اهداف مطلوب می‌باشند. در طول زمان و اعصار مختلف بشر همواره در پی این بود که کارها را ساده‌تر و در زمان کمتری انجام دهد و با همان میزان منابع، محصول بیشتری را کسب کند. با مشاهده تفاوت در سطح زندگی انسانها در جوامع مختلف این، سؤال در ذهن خطور میکند که علت این تفاوت در چیست؟
یک دلیل میتواند تفاوت در میزان برخورداری از عوامل و امکانات طبیعی باشد، اما با مشاهده کشورهایی که از امکانات بسیار زیادی برخوردارند ولی سطح زندگی و رفاه در آنها پائین است (مانند کشورهای در حال توسعه)، به این نتیجه می‌رسیم که این نمی‌تواند تنها دلیل باشد. پس باید به دنبال علت دیگری بود.
یکی از علل دیگر میتواند در چگونگی استفاده از منابع و امکانات در اختیار جوامع باشد. این کشورها از منابعی که در اختیار دارند به طور بهینه استفاده نمی‌کنند.(پورکاظمی و غضنفری 1384: 69)
در نتیجه بررسی کارایی و ارایه راهکار برای استفاده بهینه از منابع موجود میتواند به رشد اقتصادی بیشتر و افزایش سطح رفاه جوامع کمک کند.
بانک ها در رشد و پیشرفت اقتصادی کشورها نقش اساسی ایفا میکنند. به این صورت که دارائیهای نقدی سرگردان در دست مردم را جمع‌آوری کرده و برای تامین مالی پروژه‌های سرمایه‌گذاری واحدهای اقتصادی و دولت به کار می‌‌گیرند. از طرفی دیگر بانکها با قدرت پول‌‌آفرینی که دارند می‌توانند بعنوان ابزاری برای اعمال سیاستهای‌پولی مورد استفاده قرار گیرند.(بهمنی 1379: 42)
در ایران چون بازار سرمایه رونق و گسترش چندانی ندارد، بانک ها بعنوان تأمین کننده سرمایه موسسات تولیدی نقش اساسی ایفا میکنند. بنابراین ارزیابی و بررسی عملکرد بانکها و ارایه راهکار برای بهینه عمل‌کردن آنها میتواند به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک قابل توجهی کند و مانع به هدر رفتن منابع شود.
یکی از راههای بررسی عملکرد بانک ها، ارزیابی و سنجش کارایی و بهرهوری آنها است و اینکه این کارایی و بهرهوری در طول زمان چه تغییری کرده است، و این تغییر به چه دلیل بوده است.
1-2 مساله اصلی تحقیق
کارایی بانک ها و نحوه محاسبه آن ازجمله موضوعات مهمی است که علاوه بر مدیران بانک ها و صاحبان سهام این موسسات مالی، مورد علاقه بخش نظارتی نظام بانکی و مشتریان استفاده کننده از خدمات بانکی میباشد. با توجه به چالش های موجود هم چون ورود بانک های خصوصی وافزایش فعالیتهای مؤسسات مالی و اعتباری، ارزیابی عملکرد صنعت بانکداری و بررسی روند کارایی این صنعت حایز اهمیت می باشد. کارایی نظام بانکی ایران در سطح مطلوب نمی باشد. نارضایتی عموم مشتریان بانکی از عملکرد بانک ها دلیلی بر این ادعاست. علل افت کارایی نظام بانکی متعدد می باشد که ازآن جمله می توان به دولتی بودن بانکها، ناکارآمدی مدیریت دولتی وتسهیلات تکلیفی به بانکهای تجاری و... اشاره نمود. ازآنجا که مجموعه دست اندرکاران نظام درصدد ارتقاء کارایی نظام بانکی برآمده اند، انجام تحقیقاتی از این قبیل که کارایی نظام بانکی را در یک دوره زمانی مشخص مورد بررسی و مقایسه قرار می دهد حائز اهمیت می باشد. به رغم اهمیت نظام بانکی کشور در اقتصاد داخلی و منطقه تحقیقات نادری در زمینه بررسی روند کارایی نظام بانکی در دوره بلندمدت انجام شده است.
بنابراین مساله اصلی تحقیق این است که روند کارایی بانک های تجاری ایران در طی سال های 1374تا1385 چگونه بوده است؟
1-3 تشریح وبیان موضوع
کارایی بیانگر این مفهوم است که یک سازمان به چه خوبی از منابع خود در راستای تولید نسبت به بهترین عملکرد در مقطعی از زمان استفاده کرده است.موضوع این تحقیق ارزیابی عملکرد سیستم بانکی ایران در طی سال های 1374تا1385 می باشد. از آنجا که روش های موجود ارزیابی و سنجش عملکرد بانک ها اغلب تجربی و فاقد پشتوانه علمی محکمی بوده و به علاوه به دلیل استاندارد نبودن این روش ها، نتایج آنها در بانک های مختلف با یکدیگر قابل مقایسه نیستند، در این مطالعه از روش علمی تحلیل پوششی داده ها (DEA) که از روش های متداول ارزیابی عملکرد در زمینه های مختلف برای واحدهای تولیدی و خدماتی می باشد، استفاده شده است.
در فرایند تحقیق پس از تعیین معیارهای سنجش کارایی و تعیین ورودی ها و خروجی ها و جمع آوری اطلاعات مالی بانک ها، با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها کارایی بانک های تجاری و با استفاده از شاخص مالم کوئیست روند بهبود بهره وری حاصل شده است و در نهایت راهکارهایی جهت بهبود عملکرد سیستم بانکی ارایه شده است.
1-4 ضرورت انجام تحقیق
رقابت فشرده در جوامع با اقتصاد باز، مدیران بانکها را مجبور می کند تا حداکثر تلاش خود را به منظور دستیابی به سطح بالاتری ازکارایی از طریق نزدیک ساختن خود به مرز تولید وهمچنین انتخاب مقیاس مناسبی برای فعالیتهای اقتصادیشان به کار گیرند.
نظام بانکداری ایران که هنوز تحت تسلط بانکهای دولتی می باشد، درسال های اخیر با توجه به بحث پیوستن به سازمان تجارت جهانی با چالش های جدیدی هم چون ورود بانکهای خارجی، شروع به کار بانکهای خصوصی وافزایش فعالیتهای مؤسسات مالی و اعتباری روبرو شده است. لذا سیستم بانکی موجود در کشور برای بقاء و رقابت در این محیط پویا نیاز به ارزیابی عملکرد و بهبود کارایی دارد.
علاوه براین، مدیران بانکها، دستگاه های نظارتی و عموم مشتریان به این دلیل که کاراتر شدن بانکها منجر به کاهش قیمت خدمات و هزینه واسطه گری این مؤسسات و همچنین افزایش کیفیت خدمات آنها می شود به تجزیه وتحلیل کارایی نظام بانکی علاقه مند می باشند.
1-5 قلمرو تحقیق
قلمرو موضوعی این تحقیق تعیین کارایی بانک های تجاری ایران (ملی، ملت، تجارت، صادرات، سپه و رفاه کارگران) و روند بهره وری آن طی 12 سال اخیر می باشد. قلمرو زمانی آن فاصله زمانی از سال 1374 تا 1385 می باشد وقلمرو مکانی نیز کلیه بانک های تجاری ایران است.
1-6 اهداف اساسی از انجام تحقیق
اهداف این تحقیق عبارتند از:
بررسی روند بلند مدت در کارایی بانکهای تجاری ایران
اندازه گیری کارایی و رتبهبندی بانکهای تجاری ایران
مقایسه کارایی تخمین زده شده توسط DEA با کارایی اندازه گیری شده توسط روشهای سنتی
تجزیه کارایی فنی به کارایی فنی خالص(کارایی مدیریت) و کارایی مقیاس
اندازه گیری بهره وری و روند آن با استفاده از شاخص مالم کوئیست
1-7 روش تحقیق
ارزیابی کارایی و بهره وری باید به گونه ای باشد که اطلاعات مدیریتی مفیدی را جهت شناسایی ابعاد مختلف تحقیق و نقاط ضعف و قوت عملکرد فراهم کند و رهنمودهایی را به منظور هدایت عملیات آتی ارایه کند. متدولوژی تحلیل پوششی داده ها آرمان های عملکردی موثری را برای عملیات ناکارا ارایه می کند. در این تحقیق در کنار تحلیل پنجره ای از شاخص مالم کوئیست جهت اندازه گیری تغییرات بهرهوری استفاده شده است.
1-8 بررسی پیشینه تحقیق
در سال های اخیر از DEA جهت ارزیابی عملکرد سازمان ها بطور گسترده استفاده شده است. DEA برای اولین بار جهت ارزیابی عملکرد شعب بانک مورد استفاده قرار گرفته است. به طوری که در حال حاضر این روش یکی از روش های معروف در ارزیابی کارایی مؤسسات مالی، بانک ها و دیگر سازمان ها در سراسر دنیا تبدیل شده است.
گرچه پژوهش هایی که از DEA جهت ارزیابی عملکرد سازمانی استفاده کرده اند بسیار متعدد می باشد اما تنها چند پژوهش انجام شده است که از رویکرد تحلیل پنجره ای استفاده کرده اند.
ریزمن[1] در سال 2003 تاثیر حذف نظارت دولت بر کارایی یازده بانک تجاری تونس در طول دوره 1990تا 2001 را مورد مطالعه قرار داده است. نتیجه این پژوهش اثر مثبت حذف نظارت دولت بر کارایی کلی بانک های تجاری تونس بوده است. وب[2] در سال 2004 از رویکرد تحلیل پنجره ای جهت ارزیابی کارایی نسبی سطوح بانک های خرده انگلستان در طول دوره 1982 تا 1995 استفاده کرده است. از نتایج این مطالعه برمی آید که روند کارایی بانکهای مورد مطالعه در این دوره نزولی بوده است. اسمیلد[3] در سال 2004 ترکیبی از تحلیل پنجره DEA را با شاخص بهره وری Malmquist جهت ارزیابی عملکرد پنج بانک کانادایی در طول دوره بیست ساله (1981تا2000) استفاده کرده است. اوکیران[4] در سال 2004 از تکنیک تحلیل پنجره جهت ارزیابی تغییرات کارایی فنی بانک های تجاری استرالیا استفاده کرده است. سوفیان[5] در سال 2005 با استفاده از تکنیک تحلیل پنجره به بررسی روند کارایی در گروه بانک های تجاری سنگاپور در طی سال های 1993 تا 2003 پرداخته است.
1-9 محدودیت های تحقیق
در روش تحلیل پوششی داده ها هرچه بتوان ورودی ها و خروجی های بیشتری را برای محاسبه کارایی وارد مدل کرد، رقم محاسبه شده به رقم واقعی نزدیکتر است. اما متاسفانه اطلاعات بانک به سادگی در دسترس هر فرد قرار نمی گیرد. بنابراین در این تحقیق بایستی به اطلاعات مالی بانک ها در قالب صورت های مالی آن ها بسنده کرد. همچنین منابع مورد استفاده در مورد روش تحلیل پنجره ای محدود به چند مقاله کوتاه که در بررسی پیشینه تحقیق آمده است، می باشد.
1-10 تعریف واژگان کلیدی
کارایی: نسبت بازده واقعی به بازده مورد انتظار
بهره وری: نسبت خروجی به ورودی
DEA : تکنیکی از تکنیک های برنامه ریزی خطی که برای لرزیابی عملکرد نسبی واحدهای تصمیم بکار می رود.
DMU : واحدهایی که عملکرد آن ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
تحلیل پنجره ای: یکی از تکنیک های DEA می باشد که با الهام از منطق میانگین متحرک، عملکرد هر DMU را در یک دوره زمانی خاص با عملکرد آن در دوره های دیگر و نیز با عملکرد آن با واحدهای تصمیم دیگرمقایسه می کند.
شاخص مالم کوئیست: شاخصی که جهت اندازه گیری تغییرات بهره وری مورد استفاده قرار می گیرد و رشد را به دو مولفه رشد در اثر تحولات تکنولوژیکی و رشد در اثر تغییرات کارایی تجزیه می کند.
1 - Reisman et al
2 - Webb
3 - Asmild et al
4 - Avkiran
5 - Sufian
دانلود گزارش کارورزی رشته بهداشت حرفه ای با عنوان بررسی مسائل ایمنی و بهداشت حرفه ای کارخانه شوگا
| دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
| بازدید ها | 11 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 739 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 285 |
گزارش کارورزی رشته بهداشت حرفه ای با عنوان بررسی مسائل ایمنی و بهداشت حرفه ای کارخانه شوگا
پیشگفتار:
کارورزی Training
مفهوم کارورزی عبارت از پروراندن و تعلیم است و هدف آن ایجاد مهارت در کار می باشد. با توجه به اینکه اساسی ترین هدف هر دوره آموزشی تربیت افراد بر اساس نیازهای کاری است، کارورزی به عنوان یک فاکتور تکمیل کننده از اهمیت بسزایی در رسیدن به این هدف برخوردار میباشد. از جمله مواردی که در کارورزی، فرد کارورز به آنها آگاهی پیدا می کند عبارت است از:
- ایجاد مهارت تخصصی
- آشنایی با معیارهای سازمانی
- برانگیختن حس خلاقیت
- آشنایی با محیط کار
- آماده شدن جهت پذیرش مسئولیت
با توجه به این مسئله اهمیت موضوع کارورزی بیشتر نمایان می شود. پیداست که رسیدن به موارد ذکر شده فوق در گرو تلاش و همت شخص کارورز می باشد.
آشنایی با بهداشت حرفه ای
بهداشت حرفه ای روند پیش بینی، تشخیص، ارزیابی و کنترل مخابرات، تندرستی در محیط کار، با هدف تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت کلیه کسانی است که کار می کنند و همچنین به منظور حفظ محیط زیست میباشد.
برای رسیدن به این هدف، هرچه نظام ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای بیشتر با نیازهای کارکنان همسو و هماهنگ باشد، احتمال توفیق آن بیشتر بوده و در نتیجه جامعه تولید کننده کشور، سالم تر خواهد بود. این نظام نباید فقط به مراجعه کنندگان به درمانگاه به علت ابتلا به بیماریهای شغلی و غیر شغلی یا مصدومین حوادث ناشی از کار توجه کند بلکه باید با حضور مستمر در کارگاه ها، توان شناسایی و حل مشکلات واقعی بهداشتی و ایمنی کارکنان را داشته باشد.
یکی از مهمترین اصول ارائه خدمات بهداشت حرفه ای که باید همواره مورد بازنگری قرار گیرد، بهره مندی از فن آوری مناسب است. این مسئله ابعاد مختلفی از جمله فرهنگ جامعه و مدیریت، تجهیزات و امکانات، نیروی انسانی متخصص، منابع مالی و ... را در بر می گیرد.
در سال های اخیر این علم پیشرفت های سریع و گسترده ای داشته، اما این پیشرفت ها شامل همه کشورها نشده است زیرا استانداردهای کار و پژوهش در زمینه بهداشت حرفه ای در کشورهای مختلف جهان، متفاوت بوده است. علاوه بر آن ارزش کار و کارگر، انسانیت یک اجتماع، ثروت عمومی، وضع اجتماعی کارگران، جایگاه تشکل های کارگری در میزان پیشرفت بهداشت حرفه ای در توسعه صنعتی، شناخته نشده است، لذا این واحد را واحدی تشریفاتی می دانند. این در حالی است که هر ساله مقادیر قابل توجهی از منابع مالی کشور در مرکز بهداشتی – درمانی صرف معالجه بیماری ها یا درمان مصدومین حوادث می شود و به علت بروز حوادث گوناگون، خسارات مالی سنگینی به بار آمده و سرمایه های کشور از بین می روند. در صورتی که با ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به طور موثر هم منابع یاد شده از بین نمی روند و هم کارگران سالم، تولید بیشتری خواهند داشت.
اهداف بهداشت حرفه ای:
کمیته مشترک سازمان بهداشت جهانی و سازمان بین المللی کار که در سال 1953 در ژنو تشکیل شد، هدف های بهداشت حرفه ای را چنین بیان نمود:
الف) تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی کارکنان در هر پیشه ای که هستند.
ب) پیش گیری از بیماری ها و حوادث ناشی از کار
ج) انتخاب کارگر یا کارمند برای محیط شغلی که از نظر جسمانی و روانی توانایی انجام آن را دارد و یا به طور اختصار تطبیق کار با انسان و در صورت عدم امکان، تطبیق انسان با کار به منظور حفظ نیروی انسانی و تأمین سلامت و بهداشت کارگران که در توسعه و پیشرفت واحدهای صنعتی نقش بسزایی دارند روز به روز به ضرورت بهداشت حرفه ای و قوانین کار در مورد حفاظت و بهداشت جهت تقلیل حوادث ناشی از کار و بیماری های شغلی و ایجاد حس علاقه مندی در کارفرمایان و صاحبان صنایع بیشتر پی برده می شود.
این ضرورت باعث گردیده که این رشته در ایران به پیشرفت هایی نایل آید. اهم این پیشرفته شامل موارد زیر است:
- تحقیق و بررسی عوامل فیزیکی نظیر صدا، ایمنی معدن، ایمنی ساختمان، آتش نشانی، مکانیک، الکتریسیته و تحقیق در مورد عوامل شیمیایی و وسایل حفاظت فردی به طور استاندارد و گسترده
- آموزش و تعلیمات در امر بهداشت حرفه ای از طریق مختلف با تأسیس دانشکده های بهداشت، انتشار نشریات حفاظت و بهداشت کار جهت بالا بردن سطح اطلاعات کارفرمایان و کارگران مختلف و بطور کلی اشاعه فرهنگ بهداشت و ایمنی در صنعت که اثرات هر یک از این فاکتورها بر روند تولید بسیار مهم، حساس و قابل تعمیق و بررسی می باشد.
به هر ترتیب آنچه که در ذیل آورده شده مجموعه ای است که حاصل چند ماه کوشش در جهت جمع آوری و کسب اطلاعات در زمینه و ابعاد مختلف و در محدوده ایمنی و بهداشت می باشد. با امید به اینکه حتی الامکان بعضی از کنترل ها و پیشگیریهای ممکنه در آینده در محیط کار صورت پذیرد.
عوامل مورد بحث در کارخانه که در طی کارورزی مورد بررسی قرار گرفته است عبارتند از:
1- عوامل فیزیکی زیان آور محیط کار: مانند صدا، ارتعاش، شرایط جوی، روشنایی، پرتوها و میدان های الکترومغناطیس.
2- عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار که تقریباً تمام مواد شیمیایی مورد مصرف در سطح کارخانه تا حد ممکن شناسایی و در مورد اثرات سوء آن تحقیق و بررسی به عمل آمد. این بررسی شامل شناسایی خواص فیزیکی و شیمیایی این مواد، موارد مصرفی، نقطه تماس، اندازه گیری و ارزیابی و تحقیق در مورد نحوه پیشگیری و رعایت نکات کنترلی و ایمنی و بهداشت هر یک از مواد.
3- عوامل ارگونومیک زیان آور مانند وضعیت نامطلوب بدنی در هنگام کار، وارد شدن فشار بیش از حد بر روی اندام های خاص، نبود تناسب جسمانی و روانی میان انسان و کار.
4- مسأله ایمنی در صنعت شامل ایمنی عمومی، ایمنی ماشین آلات، ایمنی ساختمان و انبار، ایمنی فردی، ایمنی برق، ایمنی حریق و حوادث ناشی از کار.
5- بهسازی محیط کار مانند بررسی آب آشامیدنی کارخانه از لحاظ میکروبی و فیزیکوشیمیایی، بررسی فاضلاب کارخانه از لحاظ BOD ، COD و PH ، مبارزه با حشرات و جوندگان و بررسی تسهیلات بهداشتی کارخانه.
هر یک از عوامل یاد شده اگر از حد تحمل فیزیولوژیک بدن انسان پیشی گیرد، عوارض و آسیبهایی را ایجاد خواهد نمود. در بهداشت حرفه ای عمده کوشش ها بر ارزیابی این عوامل، اندازه گیری آنها و در صورت نیاز کنترل آنها می باشد.
امید است این تلاش های ناچیز به حل مسائل ایمنی و بهداشت این واحد صنعتی کمک نموده و نیروی پرتوان کارگران این کارخانه را با توکل به قدرت خداوند نیرومندتر گردد.
فهرست مطالب:
فصل اول: مقدمه
فصل دوم: بررسی عوامل فیزیکی زیان آور محیط کار
- صدا
- دزمیتری
- ادیومتری
- ارتعاش
- روشنایی
- پرتوها
- شرایط جوی محیط کار
فصل سوم: بررسی عوامل شیمیایی زیان آور در محیط کار
- عوامل شیمیایی
- ارزیابی آلاینده های ذره ای
- ارزیابی آلاینده های گازی
- اسپیرومتری
- تهویه صنعتی
فصل چهارم: ارگونومی (مهندسی عوامل انسانی)
فصل پنجم: ایمنی محیط کار
- ایمنی عمومی
- ایمنی ماشین آلات
- ایمنی حمل و نقل
- ایمنی ساختمان
- ایمنی انبار
- ایمنی برق
- ایمنی حریق
- ایمنی فردی
فصل ششم: حوادث ناشی از کار
فصل هفتم: بهسازی محیط کار
فصل هشتم: چکیده مطالب و منابع
دانلود گزارش کارآموزی رشته بهداشت حرفه ای بررسی مسائل اساسی ایمنی و بهداشت حرفه ای در کارخانه آبشار هنر ماکو
| دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
| بازدید ها | 14 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 665 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 350 |
گزارش کارآموزی رشته بهداشت حرفه ای: بررسی مسائل اساسی ایمنی و بهداشت حرفه ای در کارخانه آبشار هنر ماکو
چکیده مطالب
در بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در کارخانه آبشار هنر ماکو که بیشتر یک کارخانه تولیدی محسوب می شود،نتایج زیر بدست آمد:
1- در شروع دوره کارآموزی به مدت یک هفته کامل از تمامی قسمتها به همراه کارشناس مسئوول ایمنی و بهداشت شرکت بازدید به عمل آمد و به ترتیب و به طور مرحله به مرحله با تمامی پروسه های تولیدی آشنا شده و در همان قدم اول مشاهده می شد که تقریبا تمامی کارگاهها با توجه به طبیعت صنعت مشکلات بهداشتی نیز زیاد می باشد.
2- در خصوص اندازه گیری و ارزیابی تراز فشار صوت، نتایج بدست آمده گویای بالا بودن صدا در سالن که محل اصلی تولید و دستگاه های برش لوله های بلیکا می باشد و پیشنهاداتی جهت کنترل آن داده شده است.
3-در خصوص روشنایی محیط کار ، اندازه گیری شدت روشنایی در واحدهای انبار ،توزین وبارگیری(روش غیر منظم) صورت پذیرفته است.
4-درخوص ارزیابی ارتعاش ، اندازه گیری ارتعاش صنعتی ناشی از ماشین آلات به عمل آمده است.
5-در خصوص بررسی عوامل شیمیایی نیز بررسی مواد شیمیایی و تهیه برگه اطلاعات ایمنی مواد(MSDS) دراین شرکت صورت پذیرفته و مواد شیمیایی مربوطه به روشهای گوناگون و براساس اهداف متنوع موجود طبقه بندی گردیده اند. 6- دربررسی مسائل مهندسی فاکتورهای انسانی نیز آنتروپومتری 10 کارگر،طراحی کار ایستاده-نشسته، میزکار معمولی و نیز کامپیوتر انجام شده و تعیین A.L(Action Limit) ، تعیین انواع کارهای سبک،متوسط و سنگین و طراحی ابزار کار صورت پذیرفته است. همچنین دربررسی پوسچرهای کاری از روش OWAS استفاده شده است.
11- در برسی اصول ایمنی در محیط کار که شامل ایمنی عمومی،ماشین آلات،ساختمان،برق،حریق و ایمنی فردی می باشد، نیز به نقش رنگها در صنعت،برنامه آموزش ایمنی،نقش مدیریت ایمنی ، تعیین و معرفی وسایل حفاظت فردی و انبار مواد اولیه وتولیدی صورت پذیرفته است.
12- در مورد بهسازی محیط کار نیز آزمایشات فیزیکو شیمیایی و باکتریولوژیکی از آب آشامیدنی این شرکت به عمل آمده است و روشهای تعیین سختی کل و موقت، کلسیم،قلیائیت،PH و میزان کلر باقیمانده به همراه محاسبات لازم آورده شده است . همچنین در خصوص وضعیت دوشها،حمامها،توالتها و آب سرد کنها پرداخته شده است.
مقدمه:
انسان از آغاز آفرینش به منظور استمرار حیات ، به کار و کوشش مجبور بوده و در این راه سختی های بسیاری را متحمل شده است . امروزه به علت رشد روزافزون جمعیت و مصرف بیش از اندازه و برپایی صنایع بزرگ ، استفاده از انواع ماشین آلات ، تجهیزات ، فرآیندها ، موادشیمیایی و . . . امری گریزناپذیر شده است . صنعتی شدن و تولید فزاینده ، مخاطراتی گوناگون را برای نیروی کار به ارمغان آورده و موجب شده نیروی کار در معرض عوامل زیان آور بسیار قرار گیرد ، عواملی که جزء جدایی ناپذیر صنعت و تولید به شمار می آیند و همواره تندرستی نیروی کار را تهدید می کنند .
نیروی کار هر کشور ، بویژه کشورهای در حال توسعه ، بخشی پراهمیت از سرمایه ملی دانسته شده و از پایه های توسعه اقتصادی و اجتماعی انگاشته می شود . ازاین رو ، حفاظت از تندرستی نیروی کار و بهسازی محیط کار از اهمیتی شایان توجه برخوردار است . بی گمان ، اقتصادی شکوفا و صنعتی خودکفا بدون داشتن نیروی کار سالم و تندرست امکان پذیر نخواهد بود .
مفهوم کارورزی عبارت از پروراندن و تعلیم است و هدف آن ایجاد مهارت در کار می باشد . باتوجه به اینکه اساسی ترین هدف هر دوره آموزشی تربیت افراد براساس نیازهای کاری است , کارورزی‌به عنوان یک فاکتور تکمیل کننده از اهمیت بسزایی در رسیدن به این هدف برخوردار میباشد.
از جمله مواردی که در کارورزی , فرد کارورز به آنها آگاهی پیدا می کند عبارت است از :
- ایجاد مهارت تخصصی
- آشنایی با معیارهای سازمانی
- برانگیختن حس خلاقیت
- آشنایی با محیط کار
- آماده شدن جهت پذیرش مسئولیت
باتوجه به این مسئله اهمیت موضوع کارورزی بیشتر نمایان می شود . پیداست که رسیدن به موارد ذکرشده فوق در گرو تلاش و همت شخص کارورز می باشد .
بهداشت حرفه ای و اهمیت آن :
بی شک نیروی انسانی به عنوان یکی از ارکان اصلی تولید نقش مهمی در پیشرفت صنعت و اقتصاد هر جامعه ایفا می کند . دستیابی به توسعه پایدار بدون توجه به این عامل ممکن نخواهد بود
از سوی دیگر در دنیای امروز صنایع و تولید کنندگان برای ورود به بازار جهانی نیازمند دریافت استانداردهای مختلفی می باشند که حراست از نیروی انسانی از ارکان اصلی آنهاست . در این میان بهداشت حرفه ای وظیفه صیانت از این سرمایه بزرگ را عهده دار است .
با نگاهی کوتاه به گذشته ای نچندان دور و مقایسه آن با وضعیت فعلی می توان به اهمیت بهداشت حرفه ای در دنیای امروز بیشتر پی برد :
در نیمه اول قرن بیستم کارگران معدن آرسنیک و کبالت در اروپای مرکزی بعلت وجود مواد رادیو اکتیو در این معادن در اثر سرطان ریه در جوانی می مردند . در سال 1929 جمعا در این منطقه 323 نفر کارگر معدن وجود داشته که از هر دو نفر یک نفر از سرطان ریه ، از هر سه نفر یک نفر از سل و از هر ده نفر یک نفر از سیلیکوز مرده اند . وضع سایر کارگران در دنیا از این معدنچیان بهتر نبود ، در انگلستان از هر ده نفر که با آسبست کار می کردند بعد از ده سال تنها یک نفر زنده می ماند و همگی آنها قبل‌از سی سالگی فوت شده اند . البته امروزه در سایه خدمات بهداشت حرفه ای این دورانهای سیاه سر آمده است، بااینحال‌هنوزبرای رسیدن به شرایط ایده آل در محیط های کاری تلاش زیادی نیازاست.
طبق آخرین گزارش منتشر شده توسط سازمان ایمنی و بهداشت انگلستان ) 04/2003HSE: ) به طور متوسط سالیانه 6000 نفر در اثر سرطانهای ناشی از کار جان خود را از دست می دهند . در طی سالهای 2001-2003 در انگلستان سالیانه بالغ بر 23000 نفر بعلت بیماریهای ناشی از کار به پزشک متخصص مراجعه کرده اند که از این تعداد 8000 نفر مشمول دریافت غرامت شده اند . همچنین در طی سال 2002 حدود 2.3 میلیون نفر از بیماریهایی رنج می بردند که گمان می رود از شرایط کاری گذشته آنها ناشی می شود .
طبق آخرین آمار منتشر شده توسط وزارت کار آمریکا در سال 1998 در کل صنایع خصوصی امریکا در حدود 104 میلیون نفر مشغول به کار بوده ند که میزان شدت حادثه بین آنها 2/6 بوده (به ازاء هر 100 نفر کارگر ) در روزهای کاری از دست رفته 9/2 می باشد.
همچنین بر طبق گزارش انجمن ملی ایمنی در امریکا در سال 1990 از حوادث شغلی 10400 مورد و تعداد یک میلیون و هفتصد هزار صدمه ناشی از حوادث شغلی منتهی به ناتوانی و بالغ بر 75 میلیون روز کاری از دست رفته اتفاق افتاده است. هزینه های مربوط به اینگونه حوادث که شامل دستمزد و مراقبتهای پزشکی،بازتوانی، بیمه و سایر هزینه های غیر مستقیم و مستقیم بوده است بالغ بر 9/4 میلیارد دلار می باشد. بر طبق آمار سال 1375 (فروردین لغایت دی ماه) از کل حوادث ثبت شده، تعداد 138 مورد فوت ناشی از کار و 168 مورد از کارافتادگی ناشی از کار اتفاق افتاده است و همچنین سرانه غرامت نقص عضو در سال 1370 در کشور بالغ بر 247441 ریال و در سال 1375 این میزان 897226 ریال افزایش یافته است که در نرخ رشد 62/3 درصد برخوردار بوده است. قطعا هزینه پیشگیری از حوادث بسیار کمتر از هزینه های مواجهه با آنهاست .
قانون به عنوان مدافع حقوق شهروندان صاحبان صنایع را موظف به صیانت از نیروی انسانی کرده است. به موجب ماده 85 قانون کار برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی در کشور رعایت دستورالعمل هایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی (جهت تامین حفاظت فنی ) و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی (جهت جلوگیری از بیماری های حرفه ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار ) تدوین می شود، برای کلیة کارگاه ها ، کارفرمایان ، کارگران و کارآموزان الزامی است .
کمیته مشترک سازمان بهداشت جهانی (WHO ) و سازمان بین الملی کار (ILO) که در سال 1953 در ژنو تشکیل شد اهداف بهداشت حرفه ای را به شرح زیر بیان می کند :
- تامین حفظ و ارتقاء سلامت جسمانی روانی و اجتماعی کارکنان در هر پیشه ای که هستند.
- پیشگیری از بیماری ها و حوادث ناشی از کار .
- تطبیق کار با انسان و درصورت عدم امکان آن تطبیق انسان با کار .
برای دستیابی به اهداف ذکرشده برنامه هایی به شرح زیر وجود دارد :
- برنامه های مربوط به بهداشت کار که شامل بررسی و اندازه گیری عوامل زیان آور در محیط کار و ارائه طرحهای کنترل و بهسازی محیط کار می باشد .
- برنامه های مربوط به معاینه پزشکی کارگران
- برنامه های مربوط به حفاظت و ایمنی
- ایجاد امکانات درمانی و کمکهای اولیه
- برنامه های مربوط به آموزش بهداشت کارگران
- برنامه های مربوط به تغزیه کارگران
- برنامه های مربوط به نوتوانی
دانلود جزوه ی بهداشت و ایمنی کار
| دسته بندی | پزشکی |
| بازدید ها | 8 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 665 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 56 |
جزوه ی بهداشت و ایمنی کار
|
فصل اول سلامتی و بیماری
|
رسول اکرم(ص):
(افضل النعم الصحه)
بالاترین نعمت ها سلامتی است.
تعریف:سلامت از نظر سازمان جهانی بهداشت (W.H.O) سلامت عبارت است از:
تامین رفاه کامل جسمانی ، روانی اجتماعی و نه فقط نبودن بیماری و نقص عضو.
به این ترتیب نمی توان کسی را که تنها بیماری جسمی ندارد فرد سالم دانست،بلکه شخص سالم کسی است که از سلامت روان نیز برخوردار بوده و از نظر اجتماعی در آسایش باشد بنابراین می توان گفت تندرستی یا سلامتی سه بعد دارد:
- بعد جسمانی 2. بعد روانی 3. بعد اجتماعی
این سه بعد در یکدیگر تاثیر می گذارد. گاه یک بعد تسلط و نفوذ بیشتری در ابعاد دیگر دارد و گاه نیز امکان دارد دو بعد یا هر سه بعد نسبت به یکدیگر تاثیر متقابل داشته باشند.
ارتباط ابعاد جسمی،روانی،اجتماعی
بعد اجتماعی - بعد روانی – بعد جسمانی
بهداشت : علم و هنر دستیابی به سلامت را بهداشت می گویند.
برای تامین سلامتی در یک جامعه باید بهداشت را هم بصورت فردی و هم بصورت عمومی رعایت نمود و هر گامی که در این راستا برداشته شود،گامی در مسیر عبادت و جلب رضای خدا و عدم نیاز به بیگانگان و در نهایت باعث توسعه اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی خواهد گردید.
تعریف بیماری: بیماری حالتی است ناخوشایند دارای نشانه ها و خصوصیات مشخص که ممکن است همه یا قسمتی از بدن را فرا گیرد.
طیف تندرستی و بیماری:
مردم را همیشه نمی توان به دو دسته کلی بیمار و سالم تقسیم کرد افراد جامعه را می توان بر حسب حالت تندرستی یا شدت بیماری در گروهای زیر قرار داد.
- افرادی که از تندرستی کامل برخور دارند.
- افرادی که دارای بیماری غیر آشکار هستند.
- افرادی که دارای بیماری خفیف هستند.
- افرادی که بیماری با علائم و شدت متوسط در آنها وجود دارد.
- افرادی که دارای بیماری شدید هستند.
- افرادی که مبتلا به بیماری کشنده هستند.
- افرادی که به عللی نظیر ضعف و پیری،ناتوانی و بیماری،فوت می کنند.
نمودار طیف تندرستی و بیماری
|
تندرستی |
بیماری غیر |
بیمار |
بیمار |
بیماری |
بیماری |
مرگ |
|
کامل |
آشکار |
ضعیف |
متوسط |
شدید |
کشنده |
دلائل الویت بهداشت بر درمان :
عوارض ناشی از بیماری، از دست رفتن وقت نیروی کار، هزینه مصرف دارو و درمان،آثار نا مناسب دارو بر روی انسان و بعضی از مسائل دیگر که اولویت بهداشت بر درمان را آشکار می نماید.
|
فصل دوم بهداشت فردی وعمومی
|
تعریف بهداشت فردی: پیروی افراد از یک سلسله دستورات و عادتهای خوب و دوری جستن از رفتارهای غلط مجموعاً باعث جلوگیری از بروز و اشاعه بیماریها می گردد که به آن رعایت بهداشت فردی گویند.
اصول و نکات بهداشت فردی:اندامهای مختلف بدن،استراحت طبیعی،نظافت ، خواب مناسب، رژیم غذایی مناسب،ورزش،پوشاک و استحمام و رعایت عادات مناسب و مورد پسند.
حفظ سلامت و بهداشت چشم :
- نظافت چشم رعایت شود و از دست زدن دستهای آلوده و یا دستمال آلوده به چشمها خود داری کرد.
- از خستگی چشم پرهیز کرد خستگی چشم می تواند به دلائل مختلف اتفاق بیفتد مانند مطالعه زیاد و کمی روشنایی و تماشای زیاد تلوزیون.
- از خطراتی که باعث آسیب می گردد دوری شود مانند ضربه.
- از تماس چشم با گرد و غبار،بخارات ،گاز ها خودداری شود.
- از تشعشعات مادون قرمز،ماورای بنفش چشمها را محافظت نمود.
- از تشعشعات مادون قرمز،ماورای بنفش چشمها را محافظت نمود.
حفظ سلامت و بهداشت گوش:
1.نظافت گوش را رعایت کرد.
2. از ورود اجسام نوک تیز و آلوده به گوش جلوگیری کرد.
3. از تماس با صدای زیاد خود داری کرد.
4. به محض بروز هر گونه بیماری و اشکال و اختلال د رشنوایی و تعادل بدن به پزشک مرجعه نمود.
بهداشت دهان و دندان:
- 1. از نظافت عمومی دهان و دندان ها را با شستشو رعایت نمود.
- 2. از پوسیدگی دندانها جلوگیری نمود(از قبیل مسواک زدن و ...)
- 3. از بروز هر گونه زخم در داخل دهان، زبان و لثه ها جلوگیری نمود.
- 4. غذای مناسب بخصوص در دوران کودکی مصرف نمود.
شیوه های صحیح مسواک زدن و پاک کردن دندان ها :
- برای پاک کردن فاصله داندانها باید از نخ داندان استفاده کرد.
- خمیر داندان به مقدار کافی مورد مسواک قرار دهیم.
- مسواک را در فک بالا از بالا به پایین و در فک پایین از پایین به بالا می کشیم و این عمل را چندین بار انجام می دهیم.
- بهتر است عمل مسواک کردن دندانها کمتر از 5 دقیقه طول نکشد.
- سطوح جونده دندانها را نیز کاملا مسواک بزنیم.
بهداشت قلب و عروق (دستگاه گردش خون):
گردش خون در بدن شامل دو مدار کوچک و بزرگ است:
الف). مدار کوچک : خون را از قلب به ریه ها می برد و از ریه ها به قلب باز می گرداند.
ب). مدار بزرگ: خون قسمتهای فوقانی بدن و اعضا تحتانی و کلیه اندامها را تامین می کند.
عواملی که در ایجاد بیماریهای قلب و عروق نقش دارند:
- بدی تغذیه شامل پر خوری،کافی نبودن مواد غذایی ، کمبود ویتامینها و مواد معدنی.
- ابتلای به بیماریهای عفونی از قبیل گلو درد چرکی.
- مصرف دخانیات:به منظور سالم نگه داشتن قلب و سلامتی جسمی و روانی انسان از استعمال دخانیات باید جدا خودداری نمود.
- نپرداختن به ورزش.
- ابتلا به بیماریهای قند و چربی خون ، بیماری فشار خون ، ناراحتیهای عصبی و روانی .
بهداشت دستگاه تنفس انسان:
نظافت بینی را رعایت نمود.
از قرار گرفتن در محیطهای آلوده به گرد و غبار و گازهای سمی خودداری کرد.
از تماس با بیماران سرما خورده و واگیردار ریوی اجتناب کرد.
از کشیدن سیگار جدا خود داری کرد.
به محض مشاهده تغییر در ترشحات طبیعی بینی و خلط فورا به پزشک مراجعه نمود.
بهداشت پوست :
پست به منزله پوشش محافظتی است که سراسر سطح بدن را می پوشاند و با وظایفی که بعهده دارد از ورود عوامل بیماریزا به داخل بدن جلوگیری کرده و با عمل عرق کردن باعث کنترل و ثابت نگهداشتن دمای بدن می گردد.همچنین مقداری از مواد زاید بدن از طریق پوست دفع می گردد و با جذب اشعه ماورای بنفش نور خورشید در ساختن ویتامین D نقش دارد لذا پوست باید همیشه پاک و پاکیزه باشد.
پوشاک مناسب و نقش آن در حفظ سلامتی بدن:
- همیشه از لباسهای تمیز استفاده کنیم.
- لباسهای زیر را در هفته چندین بار تعویض نماییم.
- از پوشیدن لباسهای مرطوب خودداری کرد.
- از پئشیدن لباسهای تنگ و یا خیلی گشاد خودداری کرد.
- جورابها را باید روزانه تعویض و شستشو کرد.
- لباس مناسب هر فصل را بمیزان مورد لزوم پوشید.
خواب :
انواع فعالیت های انسان و حیوانات مختلف در طول شبانه روز بطور تناوبی تغییر می کند که به آن (ریتم بیولوژیک ) یا (سرکادین) می گویند. مهمترین وظیفه ای که در اثر این ریتم تغییر می کند خواب می باشد بطور متوسط هر فرد بالغ به 8 ساعت خواب نیاز دارد مدت و عمق خواب به عوامل مختلی از جمله سن ، شغل و محیط خواب بستگی دارد.
استراحت و تفریح :
انسان پس از فعالیتهای روزانه جهت باز سازی جسمی،کسب آمادگی،داشتن آرامش روانی احتیاج به استراحت دارد و انسانی که استراحت نداشته باشد دچار فرسودگی گشته و احساس رخوت و سنگینی دارد و آمادگی لازم جهت تلاش ذهنی و فیزیکی ندارد لذا در یک شبانه روز انسان به حداقل 8 ساعت استراحت و تفریح نیز دارد.
فهرست مطالب
بخش اول-کلیات بهداشت
فصل 1- سلامتی و بیماری
فصل دوم2- بهداشت فردی
1-2 بهداشت فردی
2-2 بهداشت عمومی
فصل 3- بهداشت حرفه ای
1-3 کلیات بهداشت حرفه ای و تاریخچه
2-3 عوامل زیان آور محیط کار
1-2-3 عوامل زیان آور فیزیکی
2-2-3 عوامل زیان آور شیمیایی
3-3-3 عوامل زیان آور بیولوژیکی
فصل 4- ارگوئومی
فصل 5- تسهیلات بهداشتی کارگاه
بخش دوم :ایمنی
فصل 6-حوادث
دانلود آموزش بهداشت جامعه
| دسته بندی | پزشکی |
| بازدید ها | 11 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 87 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 73 |
آموزش بهداشت جامعه
مقدمه
در هر موردی که از لزوم دگرگون سازی انسانها در زمینه مسایل تندرستی سخن می رود، فوراً موضوع آموزش بهداشت مطرح می شود. همه می گویند باید مردم را در باره موضوعات مختلف بهداشتی آموزش داد. اما کمتر می گویند چگونه؟ و اینکه چه اصول و قواعدی بر عملکردهای آموزش بهداشت حاکم است و عوامل تقویت و یا تضعیف کننده رفتارهای مورد تایید علوم بهداشتی کدامها هستند؟ و چگونه می توان دگرگونیهای مورد نظر را در رابطه با سلامت انسانها تا آنجا که به وی و محیط زندگیش مربوط می شود، بوجود آورد؟ و این بحثی است که در این مجموعه، در جریان بررسی مسایل مختلف آموزش بهداشت به آن پرداخته شده و نحوه دستیابی به زندگی سالم در پرتو توجهات لازم به امر آموزش بهداشت و پذیرش رفتارهای بهداشتی را بازگو کرده ایم.
فصل 1
تعاریف و کلیات
آموزش بهداشت دعوتی است عام برای بالا بردن کیفیتها و استانداردهای زندگی و مشارکت مردم در فعالیتهای جسمی، روانی و اجتماعی. بدین ترتیب که مردم به نیازها و تمایلاتی گسسته یا پیوسته آشنایی پیدا می کنند و از ورای دیوار بلند سختی ها، باورهای نادرست یا ناآگاهی ها به دشت دانش و آگاهی می رسند و به زندگی خود رنگی تازه می بخشند. بهداشت راهی تازه برای زیستن نیست اما راهی تازه را برای بهتر زیستن هدیه می کند.
از آنجا که هر موضوع علمی، تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات و موضوعات خاص خود را دارد لذا در فصل آغازین تحقیق به ذکر کلیاتی در زمینه آموزش بهداشت پرداخته و مسایل گوناگونی چون: تعریف، تاریخچه، اهداف، مبانی و اصول آموزش بهداشت، طرح و تنظیم برنامه ها و فعالیتهای آموزش بهداشت و مراحل مختلف آن، نقش مربیان بهداشت، مسایل و مشکلات آموزش بهداشت، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
تعریف آموزش بهداشت
اگرچه آشکار است که هیچ کس نمی خواهد مریض باشد، ولی گاهی بروز بیماری غیرقابل اجتناب می باشد و احتمال اینکه در حال و آینده به بیماریهای مختلفی دچار شویم همواره وجود دارد. در زمانهای پیش از تاریخ، زندگی افراد بشر، شباهت زیادی به زندگی حیوانات داشت. همه چیز به طبیعت واگذار شده بود و آگاهی بشر در مورد بروز بیماری و غلبه بر آن بسیار اندک بود. لیکن با گذشت زمان و با پیشرفت های علمی، بشر کوشیده است که بیماری را رفع کند و تا جائی که امکان دارد زنده بماند.
بتدریج و به مرور زمان، آگاهی در مورد علل بیماری و راههای حفظ سلامتی افزایش یافته و علوم تخصصی نه تنها در رابطه با انسان، بلکه در مورد سایر امور زندگی نیز بوجود آمده است. از آغاز بوجود آمدن نظامهای پزشکی توسط یونانی ها، رومی ها، اعراب، مصری ها، هندیها و چینی ها، توسعه سریع و مستمری در روشهای شفابخشی بوقوع پیوسته است. علم پزشکی جدید امروزه خیلی از اسرار را در مورد مکانیزم عادی و غیرعادی بدن انسان و روشهای بهبود، آشکار نموده است.
در دوره قرون وسطی و انقلاب صنعتی که به دنبال آن در اروپا بوقوع پیوست، تعدادی کشفیات بعمل آمد که در شناخت علت بسیاری از بیماریهای عفونی کمک کرد. بعلاوه فعالیت های تجربی، ابزار اپیدمیولوژیکی را جهت تعیین کردن علل چندگانه بیماریهایی که انسان بدانها مبتلا می شود توسعه بخشید. بلاهای اپیدمی همه گیر نظیر طاعون و وبا در کشورهای اروپایی در اوایل قرن از طریق کاربرد دانش کسب شده ریشه کن گردیدند. از نیمه قرن نوزدهم به بعد تاکید روزافزونی به امر پیشگیری از بیماری شده، امروزه به مسئله ارتقاء سلامتی اهمیت داده می شود.
سلامتی از طرف سازمان بهداشت جهانی به عنوان رفاه کامل جسمی، روانی، و اجتماعی و نه فقط رهائی از بیماری یا علیلی تعریف شده است. این تعریف چنان تنظیم شده است که به فرد، نیاز به زندگی سالم و بهره مند شدن از سلامتی را از طریق اجتناب از بیماریها نوید می دهد. خدمات بهداشتی در سراسر جهان هدفشان رسیدن به بالاترین سطح سلامتی می باشد. برای تأمین سطح بالایی از سلامتی برای هر فرد و ادامه آن، لازم است نه تنها تسهیلات کافی و مناسب جهت تشخیص فوری بیماران، درمان، توانبخشی، و غیره بوجود آید بلکه همچنین بایستی برای فراهم آوردن مراقبتهای پیشگیری مناسب و ارتقاء سطح سلامت اقدام گردد. هر کسی علاقمند به سالم بودن است ولی بهرحال، در زندگی روزمره، انسان به بسیاری از امر بطور دانسته یا نادانسته دست می یازد که او را مستعد بیماری می نماید که در برخی اوقات این بیماریها از طریق رعایت نکردن کامل رفتارهای بهداشتی شیوع پیدا میکنند.
عدم رعایت رفتارهای بهداشتی را می توان در هر جامعه آموزش دیده، بیسواد یا باسواد، ثروتمند یا فقیر و غیره مشاهده نمود. رفتارهای درست یا نادرست بهداشتی بخشی از فرهنگ می باشد. عادات، رسوم و سنت ها عمدتاً عواملی هستند که رفتار را در هر جامعه ای تحت تأثیر قرار می دهند. این عوامل همچنین توسط باورها، ارزشها، گرایشها و غیره تحت تأثیر قرار می گیرند.
برای اینکه مردم آماده شناخت و عمل کردن به شیوه های درست زندگی جهت حفظ سلامتی و اجتناب از بیماری باشند، نیاز به شکل دادن رفتار می باشد. آموزش مناسب برای تأمین اینگونه رفتار که شامل رفتار بهداشتی می باشد، همان آموزش بهداشت است زیرا، هنر و علم جلب مردم به یک فرایند یادگیری برای ایجاد رفتار مطلوب به منظور سلامت به آموزش بهداشت موسوم است.
آموزش بهداشت توسط صاحبنظران و مؤلفین به صورتهای مختلفی تعریف شده است که برخی از این تعاریف را به شرح زیر می توان بیان نمود:
-آموزش بهداشت عبارت از دانسته های زیستی، بهداشتی، اجتماعی، و تربیتی است برای کار با مردم بمنظور ایجاد و تغییر رفتار آنان در جهت بهبود سلامت جسمی، روانی و اجتماعی آنان که توسط مربیان بهداشت و با استفاده از وسایل کمک آموزشی انجام می گیرد. به بیان دیگر کلیه مراحلی که جهت قبولاندن معیارهای بهداشتی و رد کردن معیارهای غلط طی می شود بنام آموزش بهداشت نامیده می شود.
-روندی از رشد را که شخص بخاطر کسب تجارب جدید، رفتار و نظرات بهداشتی خود را تغییر می دهد آموزش بهداشت می گویند.
-آموزش بهداشت رشته ای از بهداشت و برنامه های پزشکی است که شامل کوششهای برنامه ریزی شده در جهت تغییر رفتار فرد، گروه و جامعه می باشد. با این هدف که به درمان، توانبخشی، جلوگیری از امراض و پیشرفت ختم گردد.
-آموزش بهداشت معمولاً بمعنای کوششهای رسمی و برنامه ریزی شده ای است در جهت تحریک و گسترش تجربیات در زمانی خاص با روشی مشخص، طی چند مرحله تا منجر به پیشبرد آن آگاهیها، نظرات و رفتار بهداشتی گردد که تامین کننده بهداشت فرد، گروه و جامعه می باشد.
-روندی است با ابعاد اجتماعی، روانشناسی، عقلانی و مربوط به آن دسته از فعالیتهایی که منجر به ازدیاد توانایی مردن در تصمیم گیریهای بهداشتی فرد، گروه و جامعه خواهد گردید. این پدیده که بر اساس علمی استوار است، فراگیری و تغییر در رفتار را برای ارائه دهنده بهداشت و مصرف کننده آن از پیر تا جوان آسان می باشد.
با توجه به تعاریف فوق، آموزش بهداشت، همانند آموزش عمومی علاقمند به تغییر آگاهی، احساسات و رفتار مردم می باشد و در اغلب اشکال خود تأکید بر ایجاد آن گونه رفتارهای بهداشتی دارد که تصور می رود بالاترین حد ممکن بهزیستی را به ارمغان آورند.
نکته قابل توجه، آموزش بهداشت مربوط به زمان خاص و افراد ویژه ای نبود بلکه تقریباً برای هر فردی در اجتماع بطور مستمر لازم می باشد. اشتباه است اگر فرض کنیم که آموزش بهداشت صرفاً برای افراد بیسواد یا کم سواد لازم است. بسیار اتفاق می افتد که حتی افراد با سطح تحصیلات بالا نیز در مورد موضوعات بهداشتی به حد کافی اطلاع ندارند و اگر هم می دانند رفتارهایشان کاملاً در جهت سلامت و بهداشت خوب نمی باشد. برای مثال، مضرات پرخوری، سیگار کشیدن و مصرف بی رویه الکل ممکن است بخوبی برای فرد تحصیل مرده آشکار باشد ولی در زندگی روزمره امکان دارد رعایت اعتدال را نکند. لذا جنبه رفتار در آموزش بهداشت از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است. بدون تأمین رفتار بهداشتی درست، آموزش بهداشت کامل نخواهد بود. در عین حال شناخت و آگاهی از دلایل پشت پرده رفتار خاص و شکل گیری گرایش مطلوب برای انجام رفتار نیز به همان اندازه مهم است.
خلاصه در یک کلام چنین می توان گفت، آموزش بهداشت عبارت از آموزش برای بهداشت یا آموزش در مورد بهداشت می باشد که می بایست با شناخت نیازهای بهداشتی و اقدام برای رفع آنها انجام پذیرد.
تاریخچه آموزش بهداشت
با اینکه آموزش بهداشت همواره یکی از فعالیتهای اساسی نیروی انسانی شاغل در خدمات درمانی و بهداشتی بوده است، اما به عنوان یک رشته علمی و در چارچوب یک حرفه خاص در حدود یک قرن است که آغاز به فعالیت کرده است. با این حال در سطح جهانی حتی تا اواسط قرن بیستم به عنوان یکی از وظایف اصلی در زمینه بهداشت عمومی نیز شناخته نشده بود. در حقیقت فعالیتهای منظم مبتنی بر طرح ریزی قبلی در آموزش بهداشت در سطح بین‌المللی پس از تاسیس سازمان جهانی بهداشت در سال 1948 آغاز می شود که ایران نیز از کشورهای موسس آن بود.
در مراحل اولیه رشد بهداشت عمومی که محور اصلی اندیشه ها، مسئله سالمسازی محیط و مبارزه با بیماریهای واگیردار بود، برداشت مجریان امور از خدمات بهداشتی این بود که با اتکاء کامل به قوه مقننه و نیروی پلیس اقداماتی را در جهت و برای مردم به انجام رسانند. با رشد دیدگاههای تازه تر در بهداشت عمومی تدریجاً این ضرورت مطرح شد که باید فعالیتهای بهداشتی را با مردم انجام داد و آنان را متقاعد کرد که در رابطه با تندرستی خود مسئولیت بپذیرند.
یکی از فعالیتهای اولیه و مداوم سازمانهای بهداشتی کوشش در باره ارتقاء سطح دانش مردم و در نهایت مبارزه با بیماریها بوده است و بر این اساس بود که اولین اقدامات در آموزش بهداشت توسط سازمانهایی که با بیماری سل مبارزه می کردند معمول گردید. مبارزه با سل و فعالیتهای مرتبط با آن در طی سالیان متمادی توسط بسیاری از کشورهای دنیا معمول گردیده و سبب آگاهی توده وسیعی از مردم بویژه در کشورهای پیشرفته شد. از این فعالیتها می توان به مواردی چون تشکیل نمایشگاهها، انتشار جزوات، چاپ بروشورها، انتشار مقاله در روزنامه های دیواری، سخنرانی ها و نمایش اسلاید اشاره نمود. با گذشت زمان، فیلم، سینما، مجله، رادیو، تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی نیز اضافه شد. همگام با سایر تحولات علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان، متدرجاً فلسفه، اهداف و روشهای آموزش بهداشت نیز دستخوش دگرگونیهای زیادی گردید.
در ایران مدتها پس از تاسیس وزارت بهداری (سال 1320) عملاً فعالیتهای آموزش بهداشت در سطح محدودی از سال 1330 به بعد آغاز شد که در ابتدا فعالیتهای آن متوجه مسایل ریشه کنی مالاریا گردید و متدرجاً در طی سالهای بعد فعالیتهایی نظیر بهسازی محیط، تألیف مواد درسی و مطالب خواندنی و تهیه پوستر و بولتن را بر عهده گرفت. از سال 1340 به بعد واحد آموزش بهداشت وزارت بهداری تجهیز شد و بحالت فعال تری درآمد. بالاخره در سال 1351، اداره آموزش بهداشت به دفتر آموزش بهداشت تبدیل شده و عهده دار انجام رسالت های مربوط به آموزش بهداشت در سطح کشور گردیده است.
اهداف آموزش بهداشت
با دگرگونی مفهوم تندرستی و وسعت یافتن ابعاد آن در سالهای اخیر مفهوم آموزش بهداشت و هدفهای آن نیز گسترده تر و عمیق تر شده است.
از جمله اولین هدفهای آموزش بهداشت این است که به مردن کمک شود تا از پیدایش نارسائیهای بهداشتی جلوگیری نمایند، وضع و موقعیت تندرستی خود را در بهترین سطح ممکن حفظ کنند و در جهت بهبود تندرستی خویش، اعضای خانواده و اجتماع خود فعالیت نمایند بعبارت دیگر هدف آموزش بهداشت دستیابی به رفتارهای فردی و جمعی مناسب، در رابطه با امور و مسایل بهداشتی و بطور اختصاصی طرح ریزی و اجرای برنامه های آموزشی در زمینه بهداشت برای گروهها و قشرها و یا مسائل خاص است. بر این اساس تمامی وسایل ممکن در راه جهت دادن به نحوه زندگی و رفتارهای منتهی به پیشگیری از بیماریها یا آسیب دیدگی و یا برقراری استانداردهای متناسب تندرستی در سطح فردی و یا گروهی بکار گرفته می شود.
دانلود بررسی و تحلیل آثار و استقرارهای اشکانی حوزه جغرافیایی ابهرورد
| دسته بندی | معماری |
| بازدید ها | 14 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 23289 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 265 |
|
بررسی و تحلیل آثار و استقرارهای اشکانی حوزه ی جغرافیایی ابهرورد
فهرست مطالب
|
شماره صفحه |
|
|
چکیده .................................................................................................................................................... |
1 |
|
|
مقدمه ...................................................................................................................................................... |
2 |
|
|
فصل اول، بررسی ویژگیهای ناحیه ابهر و خرمدره ........................................................................... |
7 |
|
|
|
جغرافیای طبیعی ................................................................................................................... |
8 |
|
|
موقعیت جغرافیایی و وسعت ................................................................................................ |
8 |
|
|
توپوگرافی و ارتفاعات منطقه ابهر و خرمدره ........................................................................ |
8 |
|
|
زمین شناسی ......................................................................................................................... |
9 |
|
|
هیدروکلیماتولوژی ................................................................................................................ |
12 |
|
|
بارندگی ................................................................................................................................ |
12 |
|
|
درجه حرارت ....................................................................................................................... |
13 |
|
|
رطوبت نسبی ........................................................................................................................ |
13 |
|
|
باد ......................................................................................................................................... |
13 |
|
|
تبخیر ..................................................................................................................................... |
14 |
|
|
منابع آب ............................................................................................................................... |
14 |
|
|
وضعیت خاکها .................................................................................................................... |
15 |
|
|
پوشش گیاهی ....................................................................................................................... |
15 |
|
فصل دوم، نگاهی به تاریخ اشکانی ..................................................................................................... |
17 |
|
|
|
مقدمه |
18 |
|
|
جغرافیای پارت |
27 |
|
|
ساختار حکومت اشکانی |
28 |
|
فصل سوم، سفال اشکانی |
44 |
|
|
|
سفال اشکانی |
45 |
|
|
منطقهی غرب ایران |
46 |
|
|
منطقهی آذربایجان |
56 |
|
|
شمال ایران |
57 |
|
|
شرق ایران (سیستان) |
57 |
|
|
جنوب ایران |
58 |
|
فصل چهارم، بررسی باستانشناختی |
60 |
|
|
فصل پنجم، گونهشناسی سفالهای اشکانی منطقه |
177 |
|
|
فصل ششم، تجزیه و تحلیل دادهها |
231 |
|
|
فصل هفتم، نقشهها و نمودارها |
237 |
|
|
فصل هشتم، خلاصه و نتیجهگیری |
261 |
|
|
فهرست منابع چکیده حوزه ی جغرافیایی ابهررود در استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیاییاش وضعیتی دارد که شناخت کم و کیف تطورات فرهنگی آن منطقه در دورهی اشکانی میتواند ما را در درک بهتر تحولات فرهنگی شمالغرب کشور در دورهی اشکانی یاری دهد. این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن وضعیت فرهنگی منطقه و تغیررات و تطورات فرهنگی منطقه در دورهی اشکانی انجام پذیرفت؛ در این راستا بررسی حوزهی جغرافیایی ابهرورد (شامل شهرستانهای ابهر و خرمدره ) در دو فصل انجام پذیرفت و در نتیجه 257 محوطه باستانی شناسایی گردید که از این بین، 62 محوطه دارای آثار اشکانی بود. مطالعهی گونهشناسی سفال اشکانی منطقه و نیز درک و دریافت کلی الگوی استقراری منطقه در دورهی اشکانی از نتایج مهم این پژوهش است که بر اساس آنها مشخص گردید در دورهی اشکانی استقرارها نسبت به دورهی قبل ( هخامنشی) از نظر تعداد افزایش چشمگیری داشته و حتی استقرارهای دورهی بعد ( ساسانی) به اندازهی دورهی اشکانی نیست؛ این نشانگر تغییرات جمعیتی یا تغییر الگوی پراکنش استقرارها نسبت به دورهی قبل است، همچنین مشخص گردید که بیشتر استقرارهای منطقه روستاهای کوچکی هستند و شواهدی از مراکز شهری شناسایی نشد؛ همچنین به نظر میرسد فرهنگ مادس منطقه در دورهی اشکانی، ضمن تأثیرپذیری از فرهنگ مناطق پیرامونی( بویژه غرب کشور) دارای برخی ویژگیهای بومی- محلی است که آن را از سایر مناطق غرب و شمالغرب کشور تا حدی متمایز میکند.
مقدمه
اوضاع و احوال سرزمین ایران در محدوده زمانی حدود پنج قرنی پس از فروپاشی سلوکیان تا برآمدن ساسانیان آنچانکه باید و شاید دانسته شده است در این دوره طغیان و خیزش ناگهانی قوم ایرانی "پرثوه" بر علیه سلوکیان زمینه ساز پدید آمدن حکومتی شد که به تدریج از یک قدرت محلی به حکومتی جهانی تبدیل شد. حکومتی که در دوران اوج و عظمتش به راستی شایسته لقب «امپراتوری» است. امپراتوری ای که گاه به مصداق خاستگاه قومیاش “پارتیان” و گاه به مناسبت نام جد بنیان گذارانش "اشکانی" نامیده میشود. تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی سرزمین ایران در دوره اشکانی عمداً یا سهواً مورد غفلت واقع شده طوریکه منابع تاریخی ایران اشارات اندکی به این دوره دارند و حتی در شاهنامه فردوسی نیز که به نوعی بیانگر بخش قابل توجهی از تاریخ اساطیری ایران و ایرانیان است تعداد ابیاتی که به تاریخ اشکانی اشاره دارد بسیار ناچیز است و خود حکیم طوس در این خصوص می گوید: از ایشان به جز نام نشنیدهام نه در نامهی خسروان دیدهام بیشترین اطلاعات تاریخی پیرامون اشکانیان برگرفته ازمنابع تاریخی رومیان است که ضمن ثبت و ضبط وقایع و رویدادهای امپراتوری روم آنجاهایی که این رخدادها به نوعی به ایران و ایرانیان مرتبط بوده اشاراتی نیز به تاریخ ایران شده بسیاری از اندیشمندان سکوت منابع ایرانی در خصوص تاریخ اشکانی را ناشی از بیتوجهی عمدی ساسانیان به تاریخ و فرهنگ اشکانی و حتی به رغم برخی تلاش آنها در نابودی آثار اشکانی میدانند. به این دلیل که گویا ساسانیان اشکانیان را بیگانگانی میپنداشتند که غاصب حکومت ایران و تاج و تخت شاهنشاهی هخامنشی هستند. به هر حال صرفنظر از این مباحث که پرداختن به آنها در این مجال نمیگنجد پژوهشهای باستانشناسی این امکان را فراهم میآورد تا فارغ از صحت و سقم مدراک تاریخی با استناد به بقایای ملموس مادی بتوان تصویری واقعی از تحولات و تطورات فرهنگی دوره اشکانی به دست داد. تا چند دهه پیش کمبود و پراکندگی یافتههای باستانشناسی دوره اشکانی (به ویژه در سرزمین اصلی ایران) باعث شده بود که اطلاعات باستانشناختی از فرهنگ اشکانیان بسیار کم و مبهم باشد . خوشبختانه در چند دهه اخیر در نتیجه تلاش باستانشناسان باعث شده تا تعداد قابل توجهی محوطههای باستانی مربوط به دوره اشکانیان در یک گستره وسیع جغرافیایی از آن آسیای مرکزی تا سوریه شناسایی و مطالعه شوند و از این رهگذر امکان آن فراهم آید تا با استناد به جدیدترین یافتههای علمی بتوان تصویری صحیح تر از فرهنگ و تمدن ایران در دوره اشکانی به دست داد. در این بین آنچه بسیار ضروری می نماید داشتن تصویری کلی از پراکندگی سکونتگاهها و الگوهای استقراری دوره اشکانی در گستره فلات ایران است تا از این طریق بتوان ضمن شناخت و درک صحیحتر وضعیت کلی مناطق و نواحی و مراکز مهم ایران در دوره اشکانی به انتخاب گزینش و معرفی نقاط و اماکنی پرداخت که باستانشناسان بتوانند با شیوههای خاص مطالعاتی خویش (گمانه زنی، لایه نگاری ، کاوش) از آن مکان ها اطلاعاتی فراهم آورند که به توسعه و تکمیل دانستههای ما در مورد اشکانیان بینجامد. در همین راستا در دهههای اخیر باستانشناسان ایرانی و خارجی فعالیتهای قابل توجهی انجام دادهاند اما در بسیاری از مناطق ایران از جمله منطقه مورد نظر این پژوهش ، مطالعات جدی انجام نگرفته است. دشت میان کوهی ابهر در استان زنجان به عنوان گذرگاه و معبر طبیعی بین فلات مرکزی و شمالغرب ایران با ویژگی‌ها و قابلیتهای خاص اقلیمیاش پتانسیل لازم جهت استقرار جوامع انسانی را دارا می باشد. لیکن به دلیل فقدان یا کمبود مطالعات و پژوهشهای دقیق باستانشناختی وضعیت کلی این منطقه در دوران تاریخی به ویژه اشکانی چندان روشن نیست این در حالیست که در مناطق مجاور آن (آذربایجان،کرمانشاه، همدان) آثار فراوانی از دوره اشکانی شناسایی شده و به همین دلیل میتوان گفت منطقه مورد نظر این پژوهش همچون حلقه مفقودهای است که مطالعه آن می تواند ما را درک و شناسایی بهتر شمالغرب ایران و عصر اشکانی و نیز کم و کیف ارتباطات احتمالی این منطقه با سایر مناطق ایران در آن دوره یاری دهد. سئوالات اصلی این پژوهش عبارتند از : 1- آیا فرهنگ مادی منطقه جغرافیایی ابهررود در دوره اشکانی به ویژه با تأکید بر گونهشناسی سفال منطقه - ویژگیهای بومی ومحلی دارد یا اینکه، این حوزه جغرافیایی بخشی از گستره فرهنگی مناطق پیرامونی میباشد؟ 2- آیا الگوی استقراری دوره اشکانی حوزه جغرافیایی ابهررود با سایر مناطق استان تفاوت دارد؟ 3- آیا در منطقه ابهررود می توان شواهدی از مراکز استقراری مهم دوره اشکانی –شهر، مرکز نظامی و نظایر آن- بدست آورد؟ 4- آیا موقعیت جغرافیایی منطقه ابهررود تأثیر عمدهای در ماهیت استقرارهای اشکانی داشته است؟
سابقه تحقیق: این پژوهش در قالب بررسی سیستماتیک میدانی برای نخستین بار پیشنهاد میگردد و معدود کارهای انجام شده به شرح زیر میباشد: - برخی بررسیهای پراکنده که نتایج آنها منتشر نشده است. - اطلاعات خاصی که در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور موجود است قابل استناد خواهد بود. - برخی مطالعات باستانشناختی موردی نظیر کاوش و لایه نگاری که در سال های اخیر توسط کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفته است.
هدف تحقیق : این پژوهش با استناد به دادههای حاصل از یک بررسی سیستماتیک باستان شناختی درجستجوی یافتن پاسخی منطقی و دقیق به سؤالاتی است که درخصوص اوضاع منطقه مورد نظر برای باستانشناسان مطرح است تا از این راه بتوان به اهدافی چون شناخت دقیق الگوهای استقراری آن دوره شناسایی مراکز عمده استقراری، شناسایی مسیرهای ارتباطی منطقه، شناسایی منابع طبیعی موجود و ارتباط آنها بامحوطههای باستانی برآورد احتمالی و مطالعهی پراکنش جمعیت منطقه، تعیین نوع و وضعیت استقرارها (کوچرو یا یکجانشین)، تبیین کرونولوژی منطقه در دوران تاریخی (مخصوصاً در دوره پارتی)، تأثیر اقلیم بر فرهنگ و محلی و ... دست یافت. بدیهی است پاسخگویی دقیق به سؤالات فوق صرفاً براساس نتایج حاصله از یک بررسی باستانشناختی میسر نخواهد بود معهذا این پژوهش سعی دارد حتیالمقدور ضمن تلاش برای پاسخگویی به سوالات فوق مشخصاً مکانها و محوطههایی را معرفی نماید که درصورت مطالعه دقیق آنها از طریق کاوش و لایهنگاری و گمانه زنی، اطلاعات لازم جهت پاسخگویی به سوالات فوقالذکر فراهم آید. قاعدتاً یکی از اهداف اولیه این پژوهش مطالعهی فرهنگ سفالگری دوره اشکانی منطقه میباشد که ما را در دستیابی به اهداف بیان شده درطرح رهنمون خواهد ساخت.
روش کار و تحقیق : تا چندی پیش در باستان شناسی بررسی بیشتر به منظور شناسایی و انتخاب محوطههایی جهت انجام کاوش به کار میرفت ولی امروزه به عنوان یک شیوه مستقل مطالعاتی درپژوهشهای باستانشناسی کاربری فراوان دارد و به این ترتیب بخش عمدهای از خلاء موجود در پژوهشها و مطالعات باستانشناسی پر میشود. بررسی باستان شناسی چون معمولاً هزینه کمتری دارد و نیز هیچگونه نقش تخریبی ندارد (برخلاف کاوش) یکی از سادهترین و عملیترین و درعین حال کارآمدترین شیوههای کسب اطلاع از تحولات فرهنگی جوامع باستانی و تاریخی است؛ در این شیوه مطالعاتی در کنار شناسایی محوطهها میتوان کمابیش به اهدافی چون درک چگونگی توزیع فعالیتهای انسانی، تعیین کم و کیف ارتباط بین انسان و محیط و به تبع آن منابع زیست محیطی و طبیعی و ... دست یافت. بررسی باستانشناسی را میتوان از نظر محدوده جغرافیایی پژوهش به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول بررسیهای ناحیهای و منطقهای[1] هستند که درآن یک محدوده جغرافیایی بررسی میشود و گروه دوم بررسیهای تک مکانی[2] هستند که درآن یک محوطه خاص انتخاب و به طور دقیق و جزیی مورد بررسی قرار میگیرد. از سوی دیگر در اتخاذ استراتژی پژوهشی، بررسیهای باستانشناسی ممکن است به صورت ژرفانگر[3] و یا پهنانگر[4] طراحی شدند. علاوه براین اتخاذ شیوهای سیستماتیک و یا عمومی از دیگر راههای انجام بررسیهای باستانشناسی است. شیوهای که در باستانشناسی ایران بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، دراین روش باستانشناسی به معرفی مکانهای باستانی و ارائه گاهنگاری پیشنهادی، مشخص کردن کم و کیف آثار و تعیین و ثبت موقعیت آثار برروی نقشه میپردازد و سپس بر اساس این دادهها به تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله میپردازد؛ و از این راه به تلاش برای سازماندهی اطلاعات و تعیین خط مشی پژوهش درمراحل آینده بپردازد. این پژوهش نیز یک بررسی منطقهای پهنانگر است که با اتخاذ شیوه عمومی انجام میپذیرد. این تحقیق در چهار مرحله انجام خواهد شد 1. مطالعات کتابخانهای و شناسایی جامع منابع و مستندات و نیز استفاده از نتایج بررسیها و کاوشهای باستان شناسی و مطالعات پیشین 2. مطالعات میدانی شامل بررسی باستانشناسی در منطقه مورد نظر خواهد بود 3. طبقهبندی اطلاعات حاصله و تجزیه و تحلیل آنها با استفاده از روشهای علمی رایج در پژوهشهای باستان شناختی 4. جمعبندی، نتیجهگیری و تدوین و تألیف پایاننامه. ب- روش گردآوری اطلاعات : (میدانی – کتابخانه ای و غیره) اطلاعات موردنیاز از طریق فیش برداری از اسناد و متون علمی و استنادات مورخین یونانی و رومی و اسلامی، بررسیهای باستان شناسی و نمونهگیری از مواد فرهنگی بدست آمده درجریانات مطالعات میدانی، دراین تحقیق برای سامان دهی دادهها و مواد گردآوری شده و سهولت ارجاع آنها، بااستفاده از GPS محوطههای مطالعه شده شمارهگذاری و به دقت برروی نقشه پیاده خواهند شد.
ابزار گردآوری اطلاعات : ابزار گردآوری اطلاعات درمطالعات کتابخانهای شامل فیشبردای و عکسبرداری و تهیه نسخه طرحها و تصاویر موجود در منابع تاریخی و گزارشها و مقالات علمی مربوط به موضوع میباشد و درمطالعه میدانی مشخصات مواد فرهنگی گردآوری شده به ویژه نمونه سفالها درکارتهای مخصوص ثبت و ضبط شده و نهایتاً اطلاعات کلی نمونههای جمع آوری شده درجداول و نمودارها ترسیم ثبت خواهند شد.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : از آنجائیکه هدف اصلی تحقیق، تببین وضعیت اجتماعی و فرهنگی منطقه در دوره اشکانی با شناسایی محوطههای باستانی آن دوره است و مهمترین دستاوردی مادی بررسی باستان شناختی «سفال» است؛ برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش آماری «تحلیل رود واحد تحلیل «خوشه» است، یعنی به جای تکههای سفال، گروهی از آنها که به گونهای با یکدیگر نسبت دارند، مورد بررسی قرار میگیرد. این روش در جمعبندیهای زیستگاهی و تعیین مرزهای فرهنگی بین منطقهای و همخوانی گاهنگاری مکانهای باستانی با یکدیگر از اهمیت ویژهای برخوردار است. دراین تجزیه و تحلیل دادههای سفالی بدست آمده از محوطههای باستانی که پیشتر مطالعه و شناسایی شدهاند به عنوان شاخص انتخاب و دادههای بدست آمده از محوطههای حوزه جغرافیایی ابهررود با آنها سنجیده خواهد شد.
فصـــل اول
بررسی ویژگی های جغرافیایی ناحیه ابهر و خرم دره
جغرافیای طبیعی: به منظور دستیابی به شناختی جامع از وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر مکان لازم است بستر و شرایط جغرافیایی حاکم بر آن مورد توجه قرار گیرد. برای دستیابی به این هدف ابتدا عوامل اکولوژیکی منطقه خرم دره و پتانسیل های بالقوه مورد بحث قرار می گیرند.
موقعیت جغرافیایی و وسعت: شهرستان خرم دره به عنوان یکی از شهرستان های پر رونق از لحاظ کشاورزی و صنعتی استان زنجان حدود 410 کیلومتر مربع وسعت داشته است و در جنوب شرقی استان واقع و مرکز آن شهرستان خرم دره است. محدوده این شهرستان از شمال به ابهر، از شرق به طارم، از جنوب و غرب به شهرستان ابهر و خدابنده ختم می شود. این شهرستان از لحاظ مختصات جغرافیایی بین ΄35 ˚48 تا ́56 ˚48 طول شرقی و ΄15 ˚36 تا ΄30 ˚36 عرض شمالی واقع شده است. شهر خرمدره به عنوان مرکز این شهرستان و در فاصله 90 کیلومتری مرکز استان واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا 1570 متر است. از لحاظ تقسیمات سیاسی این شهرستان به علت اینکه چند سالی بیش نیست که تبدیل به شهرستان شده است هنوز حدود دقیق توابع آن مشخص نیست در حالی که دارای یک بخش مرکزی( خرمدره) و دو دهستان است. دهستان قلعه حسینیه به مرکزیت روستای قلعه حسینیه، دهستان الوند به مرکزیت روستای الوند. این شهرستان مجموعاًً دارای 29 آبادی است که 18 آبادی آن دارای سکنه و 11 آبادی آن خالی از سکنه هستند.
توپوگرافی و ارتفاعات منطقه ابهر و خرمدره: شهرستان های ابهر و خرمدره منطقه ای کوهستانی که کوه های آن به دو صورت رشته ی موازی به دنبال کوه های زنجان از قافلان کوه محل عبور رودخانه قزل ارون با جهت شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده است و تا دشت قزوین( تاکستان) ادامه دارد. ارتفاعات شهرستان خرمدره که از شمال با رشته کوه البرز و از جنوب و جنوب غربی با رشته کوه زاگرس هم جوار است، با دریافت برف و باران فراوان و ایجاد شاخه های متعدد ابهر رود که رسوبات فراوانی را در دره ته نشین می کند، زمین های حاصل خیزی برای کشاورزی ایجاد می شود. پوشش گیاهی ارتفاعات و دامنه، زندگی شبانی را شکل می دهد. حاصل این امر ایجاد مراکز تجمع انسانی و اقتصادی از قبیل سلطانیه، صایین قلعه، هیدج، خرمدره و ابهر و روستاهای متعدد می باشد( جغرافیای استان زنجان، 1375، 16). با بررسی نقشه های توپوگرافی و منحنی های میزان و مشاهده در روی زمین ملاحظه می گردد که شمال و جنوب حوضه ابهر رود به صورت ارتفاعات و قله ها جزء واحد کوهستان محسوب می شوند. واحد کوهستان در شمال حوزه شامل: کوه های قیالاغلی، سندان داغ، خراسان لو، کوه بلاغ و الوند داغ است که امتداد آ نها شمال غرب – جنوب شرق می باشند. مرتفع ترین نقطه حوزه در شمال حوزه و در کوه های سندان داغ با ارتفاع 2975 متر از سطح دریا و اقع شده است. این کوهها با شیب زیاد به سمت جنوب ممتدد شده و به پای کوه ختم می شوند که در آنجا زمین شیب کمتری را به خود میگیرد. واحد کوهستان در جنوب حوزه شامل: کوه های گنگ دره، کوه رستم، قره داغ، کوه قواد و کوه اوج قاشق است که نسبت به کوه های شمالی دارای ارتفاع کمتری هستند. و امتداد آنها هم اگر چه شمال غرب- جنوب جنوب شرقی است ولی مثل شمال حوزه از نظم زیادی برخوردار نیستند. در این واحد از آن جا که شیب زیاد هرگز اجازه کشاورزی را نمی دهد به عنوان مراتع و چراگاه دام توسط مردم محل مورد استفاده قرار می گیرند( بیگلر 1378، 72- 74).
زمین شناسی: منطقه خرمدره و بطور کلی حوضه آبخیز ابهر رود که دشت هموار نسبتاً وسیعی را تشکیل می دهد ( دشت میان کوهی) در حقیقت یک چاله تکتونیکی و فروافتادگی است که از شمال غرب و جنوب شرق امتداد پیدا کرده و حاصل عملکرد تکتونیک در گذشته است و لذا منشاء تشکیل آن نیروهای درونی زمین در ادوار مختلف زمینشناسی است و در طول سالیان متمادی عوامل دینامیک بیرونی شکل آن را به مقدار محدودتری در مقایسه با عوامل تکتونیک تغییر دادهاند. می توان گفت که در مسیر حرکت رود این حوضه و زمینهای هموار مجاور آن و کوه های اطراف آن زمین فروافتادگی یا بالارفتگی پیداکرده و به صورت هورست و گرابن درآمده است. از نظر چینه شناسی کوه های ابهر و خرمدره ارتباط نزدیکی با کوه های البرز دارد که در تمامی سریها از پایوزویک تا دوران چهارم مشاهده می شود. از نظر تقسیمات ساختاری دشت ابهر بر طبق تقسیم بندی واحد های ساختمانی رسوبی ایران در زون البرز- آذربایجان واقع شده است. با توجه به وسعت این زون آن را به نواحی کوچکتری تقسیم نموده اند که محدوده مطالعاتی عمدتاً در قسمت البرز غربی واقع گردیده است. بررسی تاریخچه زمین شناسی نشان می دهد که در طی دوران سنوزوئیک این زون به شدت تحت تاثیر فازهای کوهزایی آلپی قرار داشته است و فعالیت های آتشفشانی آئوسن( سازند کرج) در تمام طول آن دیده می شود. بطوریکه با پیشروی به سمت غرب به شدت این فعالیت ها افزوده می شود. طی الیگوسن آغازین، فعالیت های به صورت توده های نفوذی متعدد و با ترکیبات متنوع در اکثر زون دیده می شود که می توان به اطراف تاکستان، ابهر و هیدج اشاره کرد. پس از این زمان گسترده حوضه آبریز مورد مطالعه اثری از فعالیت ماگماتیسم دیده نمی شود. نقشه زمین شناسی دشت ابهر( نقشه شماره ) رخنون های ارتفاعات حاشیهای دشت ابهر تنوعی از سنگهای بسیار قدیمی تا عصر حاضر را نشان می دهد. در این بخش طبقه بندی این تشکیلات را می توان بصورت خلاصه چنین بیان نمود: تشکیلات پر کمبرین قدیمی ترین تشکیلاتی که در منطقه دیده می شود این تشکیلات شامل فلییت ها و میکاشیت هایی که در جنوب الگزیر مشاهده می گردند. سپس تشکیلات کهر که عبارت از یک سری شیست های سنگ لوحی سبز رنگ و شفاف وجود دارند که در جنوب میکا شیت ها دیده می شوند و به ترتیب گرانیت های دوران جوانتر ین تشکیلات پرکامبرین و روی تشکیلات بایندر شامل سنگ ماسه های ارغوانی و شیستهای سیلتی به ضخامت حدود 150 متر و روی آنها تشکیلات سلطانیه شامل دولومیت های روشن که بطور هم شیب روی تشکیلات بایندر قرار دارد. این رخنون در جنوب ابر مشاهده می شود که بوسیله گسل های متعدد از یکدیگر جدا شده اند. روی تشکیلات سلطانیه تشکیلات باورتکه تناوبی از شیست های الوان برنگ ارغوانی – سبز قهوه ای می باشد روی این تشکیلات را جزوه سری های پایین کامبرین نیز حساب می آورند.
دوران اول: کامبرین در این دوره ماسه سنگ های به نم تشکیلات لالون دیده می شود که در قسمت فوقانی خود از کوارتزیت به نام تاپ کوارتزین دارند. روی این طبقات میلاکه از دولومیت های تیره رنگ هستند بطور هم شیب قرار دارند. دنین- یرمین از کوارتزیت ها و ماسه سنگ های ارغوانی که ضخامت هی حدود 120 متر دارند و به نام تشکیلات درود نامیده می شوند تشکیل شده که روی این تشکیلات روته از آهک های منطبق فرسایش یافته برنگ های قرمز و خاکستری تیره که حاوی براکیوپودها و ساقه های آهکی خاردارن است قرار گرفتهاند. این تشکیلات نیز وسعت چندانی ندارند.
دوران دوم: تشکیلات ژوراسیک زیرین به نام تشکیلات از شیستهای سبز زیتونی و ماسه سنگ های قهوه ای تشکیل شده و روی آن را تشکیلات لار قرار دارد که شامل یک طبقه ضخیم و کمرنگ از آهک های آمونیت دار فشرده است. تشکیلات ژوراسیک در جنوب و جنوب غربی ابهر بین ابهر و سلطانیه دیده می شود.
ائوسن : سکانس سنگ های پالئوژن با رسوبات تخریبی قرمز رنگ شروع می شود و در حوالی ابهر به کنگلومرا های دانه درشت ختم می شوند که به نام تشکیلات فجن نامیده می شود. تشکیلات فجن بطور هم شیب بوسیله آهکهایی با ضخامت 150 متر پوشیده می شود. این آهک ها زرد رنگ لایه لایه هستند که به نام تشکیلات زیارت نامیده می شود. روی این تشکیلات سنگ های آذرین بصورت کمربند وسیعی مخصوصاً در جنوب و جنوب شرقی سلطانیه تا ابهر رود قرار دارند. این سکانس و مکانیک را می توان با تشکیلات کرج مطابقت داد. تشکیلات شامل توف های سبز رنگ ، سبز رنگ آبی و زرد که روی آنها آگلومرا و کوله های ضخیم برش پوشیده شده و عموما دانه درشت می باشند ریولیت در این تشکیلات بخصوص در نزدیکی صایئن قلعه فراوان دیده می شود. در منطقه شمال شرقی ابهر تشکیلات کرج حاوی توف ها و شیست ها سبز رنگ خاکستری و آگلومرا دیده می شود. در شمال غربی ابهر تشکیلات آذرین درونی از جنس گرانودیوریت که مربوط به دوران سوم است دیده می شود که تشابهی از نظر زمانی با گرانیت دوران ندارد و همراه کوله های آندزیت و همچنین ماسه سنگ می باشند. در حقیقت می توان گفت که قسمت شمال شرقی و شمال غربی منطقه اکثراً سنگ های آذرین دوران سوم با گسترش وسیعی پوشانیده اند ولی بعلت غیر قابل نفوذ بودن آنها نقشی در تغذیه آبهای زیر زمینی ندارند.
زمین شناسی دشت: در منطقه خرمدره سه نوع آبرفت وجود دارد که بترتیب آبرفت های قدیمی و میانی و جدید نامیده می شودند. 70 درصد آبرفت های جنوب دشت از فرسایش آدزیت- گرانیت- شیست و ماسه سنگ هستند و بقیه آهکی هستند. آبرفت های های قدیمی دانه درشت، فشرده و همراه با رس فراوان و قابلیت نفوذ خیلی کم می باشند که در قسمت شمالی جلگه و پای دامنه های ارتفاعات شمالی گسترش دارند. آبرفتهای میانی روی آبرفت های قدیمی قرار دارند تقریبا دانه درشت بوده و قابلیت نفوذ کمی دارند. آبرفت های جدیدتر که اکثراً زمین های زراعتی را تشکیل می دهند دانه ریز بوده و از شن و ماسه و کمی رس تشکیل شده اند. قابلیت نفوذ آنها خوب بوده و اغلب آبرفت های رودخانه ای می باشند که بوسیله رودخانه ابهر رود انباشته شده اند. در منتهی الیه شمال غرب منطقه یک سری تراس های آبرفتی وجود دارد که جاده ابهر – زنجان را در چند نقطه قطع نموده است.
هیدروکلیماتولوژی کمیت های اقلیمی نقش بسزایی در مطالعات هیدرولوژی منطقه ایفا می کنند. در ناحیه مورد نظر همانند سایر نقاط سرزمین ایران عواملی که آب و هوای آن را کنترل می کنند شامل عوامل محلی و بیرونی می باشند. عوامل محلی در محل موجودند و از سالی به سال دیگر تغییر نمی کنند مثل زاویه تابش خورشید، ارتفاع محل و ... . عوامل بیرونی عواملی هستند که در مقیاس بزرگتری در قالب سیستم های جوی اقلیم منطقه را تحت تاثیر قرار می دهند. عوامل بیرونی ذاتی نیستند و فراوانی وقوع آنها نیز همیشه ثابت نیست و ورود آنها تابع سیستمهای آورنده آنهاست، ممکن است یک سال زیاد باشد و سالی اصلا نباشد. باران، درجه حرارت، رطوبت نسبی ، باد، تبخیر و تعرق از جمله این کمیت های است که بطور اجمالی در ادامه به آن اشاره می گردد.
بارندگی: به علت برودت هوا در اواخر پاییز و زمستان که به چندین درجه سانتی گراد زیر صفر می رسد بارش منطقه در این موقع به صورت برف تظاهر پیدا می کند و در مواقع دیگر به صورت باران مشاهده می شود. در یک لحظه در کوه ها به علت ارتفاع زیاد دمای کم بارش به صورت برف و در دشت به علت ارتفاع کم و دمای نسبتا زیاد به صورت باران جلوه می کند. در دشت خرمدره 9 ایستگاه باران سنج وجود دارد که 7 مورد باران سنجهای ذخیره ای و 2 مورد باران سنج معمولی هستند. که متوسط بارندگی در دشت با توجه به رابطه گرادیان بارندگی در ارتفاعات مختلف در دشت 173 میلمتر و در ارتفاعات مشرف 300 میلیمتر است. بیشترین بارش ماهانه منطقه در اسفندماه به میزان 4/49 میلیمتر و کمترین بارش در مرداد و شهریور ماه برابر 9/1 میلیمتر است.
درجه حرارت: دمای منطقه مورد نظر در طول 15 سال آماری از 3/10 درجه سانتیگراد تا 5/13 درجه سانتیگراد، میانگین سالانه خود متغیر بوده است. میانگین حداکثر دمای ماهانه مربوط به تیرماه است که برابر 2/31 درجه سانتیگراد است. میانگین حداقل دمای ماهانه مربوط به بهمن و برابر 1/6- درجه سانتیگراد می باشد. میانگین دمای سالانه برابر5/11 درجه سانتیگراد است( بیگلر 1378، 21). دمای متوسط سالیانه دشت ابهر و خرمدره 8/9 درجه سانتیگراد و تغییرات آن 7/4- درجه سانتیگراد تا 37 درجه سانییگراد در نوسان بوده است. تغییرات دمایی در فصول مختلف در این دشت زیاد است. افزایش دما در این دشت از بهمن تا دی ماه که به حداقل خود برسد ادامه می یابد. بیشترین روزهای یخبندان به ماههای دی و بهمن تعلق دارد( 25 روز در ماه).
رطوبت نسبی: در طبیعت هوای خشک وجود ندارد . حتی در هوای ظاهراً خشک بیابانها مقداری رطوبت موجود است. رطوبت هوا در بهترین شرایط حدود 4 درصد از ترکیب جو را اشغال می کند. رطوبت موجود در هوا به صورت های جامد، مایع و یا گاز تجلی می کند، ولی حالت غالب رطوبت در جو به صورت بخار آب است( علیجانی 1373، 199). بر اساس محاسبات ایستگاه هوا شناسی خرمدره کمترین نم نسبی در شهریور ماه و بیشترین آن در دی ماه بوده است. از آنجا که میزان نم نسبی با دمای هوا رابطه دارد می توان گفت که در دی ماه به علت پایین بودن دمای پایین اشباع می شود میزان نم نسبی بیشتر از ماه های دیگر است. با این وجود متوسط رطوبت نسبی سالیانه دشت ابهر- خرمدره 46% است که حداکثر مقدار رطوبت نسبی مربوط به دی ماه با 6/60 و حداقل آن مربوط به مرداد با 31% است.
باد: به دلیل تاثیر باد برمیزان تبخیر و تعرق که سبب افزایش آن می گردد ارزیابی و اندازگیری سرعت و جهت باد در مطالعات هیدرولوژیک نقش مهمی را ایفا می کند. در محدوده حوضه آبریز حوضه دشت ابهر رود از تجزیه و تحلیل اطلاعات و آمار ایستگاه سینوپتیک مشاهده می شود که بیشترین باد از جهت شمال غربی، جنوب شرقی با سرعت بین 1 تا 3 متر بر ثانیه می وزد.
تبخیر: تبخیر فرایند تبدیل مایع به بخار است که از سطوح آب خاک یا به صورت تعرق از سطح گیاهان صورت میگیرد. اگرچه اندازه گیری تبخیر واقعی مشکل است ولی به لحاظ اهمیت داده آن به این عمل صورت میگیرد. در حوضه آبریز ابهررود به علت وزش باد های محلی به نام بادمه و شره( راز) و کمبود رطوبت نسبی هوا در فصل گرما و تابش عمودی خورشید در این فصل که منجر به افزایش نسبتاً شدید دما می شود و همچنین به علت وجود پوشش گیاهی نسبتاً متراکم تبخیر تقریباً زیاد است. میزان متوسط تبخیر از ایستگاه تبخیر سنجی خرمدره بین 1600 تا 1700 میلمتر اندازه گیری شده است که با توجه به اعمال ضریب اصلاحی تشتک تبخیر( K= 65) میانگین تبخیر و تعرق پتانسیل بین 1050 ت 1100 میلیمتر در سال می باشد از نظر طبقه بندی اقلیمی بر طبق طبقه بندی دومارتن جز اقلیمی خشک و طبق طبقه بندی آمبرژه از اقلیمی خشک و سرد برخوردار است.
منابع آب: رودها را براساس مقدار و مداومت جریان آب آن در طول سال به رودخنه های دایمی و فصلی و موقتی طبقهبندی می کنند و بر اساس هر تعریف، رود های دائمی در تمام سال و یا حداقل 90% از ایام سال دارای آب باشند( جداری عیوضی 1383، 99). منطقه مورد مطالعه، حوضه ابخیز ابهررود را تشکیل می دهد که از دو شاخه بزرگ و دایمی و فصلی تشکیل شده است. با توجه به نقشه های زمین شبکه های آبهای حوضه فصلی ابهر رود پیداست که بعضی از زیر حوضه های آن در تمام سال آب دارند و دائمی می باشند ولی این آبها در فصل گرما در آبیاری محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند و پیش از رسیدن به خط القعر در ساخه های فصلی بهره برداری می گردد و این عواملی است که در اواخر بهار و تابستان موجب خشکی بستر رود اصلی می شود. در فصول سرد که بارش بیشتر و تبخیر و استعمال آب در کشاورزی در آن بسیار بسیار ناچز است، آب این شاخه پس از الحاق به شاخه اصلی ابهررود در خرمدره به سمت تاکستان حرکت کرده و در نهایت به دریاچه نمک می ریزد( بیگلر 1378، 52). در جدول شماره ( ؟) و نمودار(؟-) آمار ایستگاه هیدرومتری واقع در قروه را در مورد آبدهی سالانه رودخانه ابهررود را ارائه می دهد. حجم سالانه رودخانه ابهررود در طول سالهای 34-79 تا 2/13 میلیون متر مربع در سال در نوسان بوده است. متوسط آبدهی سالانه رودخانه در طول دوره آماری مذکوز 13/ 56 میلیون متر مکعب می باشد. در اغلب ماه های سال بیشتر رودخانه از ایستگاه قروه به بعد فاقد آب می باشد.
وضعیت خاکها: بطور کلی در منطقه مورد بررسی که از خاکهای حاصلخیز و مستعد برای کشاورزی با زهکشی مناسب برخوردار است، به علت اختلاف دمای شب و روز و اختلاف دمای شدید فصول سال، تخریب مکانیکی سنگ ها شدید است و همین امر تاثیر چشمگیری بر سنتز خاک در محل دارد. از طرفی بعلت بارش در فصول سرد که منجر به رویش گیاهان و نباتان در فصل رشد می شود، پوشش گیاهی محل نیز متلاشی کردن و تخریب مکانیکی و هم تکامل خاک منطقه از طریق افزایش مقدار مواد آلی خاک تاثیر می گذارد، از طرفی به علت بارش های سیل آسا، در بعضی از مواقع سال و شیب نسبتاً زیاد در دامنه کوه ها، خاکها از نواحی مرتفع به سمت نواحی پست منتقل شده و بدین وسیله بر غنای خاک مناطق پست و دشتها افزوده می شود. لذا در اراضی پست، خاک دارای بافت سنگین و با قابلیت نفوذ آهسته است که اغلب ریزبافت می باشند ولی در دامنه درصد قابل توجهی از خاکها را سنگریزه ها تشکیل می دهند.
[1] . Regional survey [2] . site survey [3] . Intensive [4] . Extensive |
265 |
|